Στη δημιουργία διεθνούς Δικτύου Βυζαντινών Πόλεων, που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με άλλα ιστορικά κέντρα του βυζαντινού πολιτισμού, από τη Ρωσία μέχρι τον Πόντο και την Ιβηρική Χερσόνησο, αποβλέπουν συντονισμένα φορείς της, με στόχο να προκύψουν συνέργειες με πολλαπλά οφέλη σε πολιτιστικό, τουριστικό και οικονομικό επίπεδο. Η δημιουργία αυτού του Δικτύου θα είναι ο δεύτερος στόχος, που θα κληθεί να διαχειριστεί ο νέος (δεν έχει ακόμη ιδρυθεί) φορέας για την ανάδειξη της βυζαντινής ταυτότητας της πόλης, και παρότι το όλο εγχείρημα βρίσκεται προς το παρόν σε πρώιμο στάδιο, διαφαίνεται ομοφωνία για την αναγκαιότητα διεθνούς προβολής της βυζαντινής Θεσσαλονίκης.

Τα παραπάνω προέκυψαν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για την πρωτοβουλία «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη», οι τριήμερες εκδηλώσεις της οποίας ξεκινούν την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου, επισφραγίζοντας μια οργανωτική προσπάθεια δύο ετών. Η κωδικοποίηση των συμπερασμάτων του τριημέρου, ώστε αυτά να αποτελέσουν τη «μαγιά» για τα επόμενα βήματα, θα αποτελέσει τον πρώτο στόχο του προωθούμενου νέου φορέα.

Αναλυτικότερα, κατά την τοποθέτησή του στη συνέντευξη Τύπου ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος έκανε ιδιαίτερη μνεία στην πρωτοτυπία της πρωτοβουλίας για την ανάδειξη της βυζαντινής ταυτότητας της πόλης. «Στα 13 χρόνια που είμαι εδώ, είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοια κοινή προσπάθεια για να αναδείξουμε τη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Είναι μια πολύ ευφυής και χρήσιμη επιλογή, διότι το Βυζάντιο και η Θεσσαλονίκη είναι ένας κόσμος ολόκληρος, ελληνοχριστιανικός» είπε χαρακτηριστικά.

Την πεποίθηση ότι «Θεσσαλονίκη σημαίνει Βυζάντιο» εξέφρασε η υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης), Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά. Όπως είπε, η ελληνική πολιτεία και η νεότερη παιδεία δεν έχουν βάλει το Βυζάντιο στη θέση που του αρμόζει ώς συνέχεια του αρχαιοελληνικού πολιτισμού. «Πιστεύω ότι έφτασε ο καιρός να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αναστήσουμε τη μνήμη του Βυζαντίου και η πρωτοβουλία “Βυζαντινή Θεσσαλονίκη” είναι χτισμένη πάνω σε αυτό το όραμα. Στόχος είναι να υπάρξει ένα δίκτυο που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με άλλα κέντρα του βυζαντινού πολιτισμού, ώστε να επανατοποθετήσουμε στον χάρτη την πολυπολιτισμικότητα της ορθοδοξίας» υπογράμμισε.

Στο τεχνικό πρόγραμμά του για την ερχόμενη τριετία σκοπεύει να εντάξει την ανάδειξη του περιβάλλοντος χώρου όλων των θρησκευτικών μνημείων της πόλης ο δήμος Θεσσαλονίκης, όπως προανήγγειλε ο δήμαρχος, Γιάννης Μπουτάρης. Πρόσθεσε ότι «από τα 15 μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO που βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη, τα 12-13 είναι εκκλησίες», ενώ επισήμανε ότι «εξαιρουμένης της Κωνσταντινούπολης, η Θεσσαλονίκη κατατάσσεται δεύτερη μετά τη Ραβένα σε αριθμό βυζαντινών μνημείων».

Στον χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης ως μιας από τις ελάχιστες πόλεις στον κόσμο, μαζί με την Κωνσταντινούπολη, την Αλεξάνδρεια και τη Ραβένα, που παρουσιάζουν τόσο μεγάλη διαχρονικότητα, αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Χάρης Αηδονόπουλος.

«Η Θεσσαλονίκη δεν υπήρξε συμπτωματικά η δεύτερη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η φυσική της θέση έχει εξαιρετικά πλεονεκτήματα» σημείωσε η πρόεδρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών, Πολύμνια Κατσώνη, αναδεικνύοντας την προοπτική που υπάρχει και για το μέλλον χάρη σε αυτή τη γεωγραφική θέση.

Η διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, δρ Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, επισήμανε ότι η σχέση πολιτισμού-τουρισμού δεν είναι απλώς στενή, αλλά αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη, δεδομένου ιδίως ότι η πολιτιστική κληρονομιά μιας πόλης είναι βασικό κριτήριο για την επιλεξιμότητά της ώς τουριστικού προορισμού.

Το πρόγραμμα του τριημέρου

Το πρόγραμμα των τριήμερων εκδηλώσεων περιλαμβάνει -σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΣΘ, Παντελή Φιλιππίδη- συναυλία στο Μέγαρο Μουσικής με θέμα «Μουσικές στα ίχνη του Βυζαντίου» την Παρασκευή, ενώ το Σάββατο διοργανώνεται ημερίδα με θέμα «Ο Βυζαντινός πολιτισμός ως εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης: η περίπτωση της Θεσσαλονίκης».

Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου θα τελεστεί πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία στον καθεδρικό ναό του Αγίου Δημητρίου, παρουσία του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου Γ’ και αρχιερέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα θα διεξάγονται εικαστικές εκδηλώσεις και δράσεις για οικογένειες στο Βυζαντινό Μουσείο.

Η πρωτοβουλία «Βυζαντινή Θεσσαλονίκη» υλοποιείται από τον Εμπορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, την Ιερά Μητρόπολη, το ΑΠΘ και το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών, με συνδιοργανωτές του τριημέρου το υπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας Θράκης), το Επαγγελματικό Επιμελητήριο (ΕΕΘ), το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και τον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής. Οι εκδηλώσεις τελούν υπό την αιγίδα των υπουργείων Εξωτερικών και Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Θεσσαλονίκης.