Η έρευνα μιας σημαντικής θέσης με πλούσια κατάλοιπα που μαρτυρούν τη συνεχή της κατοίκηση κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο είναι ο σκοπός μιας διεθνούς αρχαιολογικής ομάδας που εργάζεται εδώ και τρία καλοκαίρια στην Αδριανούπολη της Αλβανίας.

Πρόκειται για την ανασκαφή που πραγματοποιείται στην αρχαία πόλη μέσα από της συνεργασία τριών ερευνητικών ιδρυμάτων από τη Βρετανία, την Ιταλία και την Αλβανία – των πανεπιστημίων Οξφόρδης και Macerata και του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Τιράνων. Έτσι, κάτω από την εποπτεία των δρα Roberto Perna, Milena Melfi και καθ. Dimiter Çondi, ερευνητές και φοιτητές των πανεπιστημίων Οξφόρδης, Macerata και Αργυροκάστρου, φέρνουν στο φως άγνωστες πτυχές της αρχαίας πόλης χρησιμοποιώντας τις τελειότερες τεχνικές ανασκαφής, αποτύπωσης χώρων και ευρημάτων, καταγραφής, και γεωφυσικής έρευνας. Το όλο εγχείρημα χρηματοδοτείται από τη Ρωμαϊκή Εταιρεία (Βρετανία).

Η ιστορία της Αδριανούπολης είναι λίγο ως πολύ γνωστή. Η θέση κατοικήθηκα από τη φυλή των Χαόνων (στους οποίους επίσης ανήκαν οι πόλεις Βουθρωτό, Φοινίκη και Αντιγόνεια). Στα αρχαϊκά χρόνια η πόλη δέχθηκε ισχυρή επίδραση από τη γειτονική Κέρκυρα ενώ στη συνέχεια συμμαχούσε, όπως και οι άλλες πόλεις των Χαόνων, με διάφορες ελληνικές πόλεις. Από τον 3ο Μακεδονικό Πόλεμο και μετά, οι Χάονες ήταν σύμμαχοι των Ρωμαίων. Η φιλία των Χαόνων με τους Ρωμαίους ήταν που εξασφάλισε τη συνέχεια στην κατοίκηση των πόλεών τους κατά τη ρωμαϊκή περίοδο. Όταν 150.000 άτομα από 70 πόλεις της Ηπείρου έφυγαν από της κατεστραμμένες εστίες τους ως σκλάβοι, οι πόλεις των Χαόνων στην κοιλάδα του ποταμού Δρίνου, ανάμεσά τους και η Αδριανούπολη, ευδοκιμούσαν: στην αρχή ως γέφυρα Ανατολής και Δύσης και μετά τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως συνοριακές πόλεις στα όρια του Ανατολικού Κράτους. Σήμερα, η Αδριανούπολη είναι μια ερειπωμένη οικιστική θέση επιφάνειας περίπου 400τ. μ. που βρίσκεται κοντά στο χωριό Sofratike, 14χλμ. Ν. του Αργυροκάστρου, στην ευρύτερη περιοχή της Δρόπολης (παραφθορά του «Αδριανούπολη») η οποία χαρακτηρίζεται για το ελληνικό πληθυσμιακό της στοιχείο.

Οι πρόσφατες γεωφυσικές μελέτες έχουν δείξει ότι η αρχαία πόλη ήταν χτισμένη σύμφωνα με το ιπποδάμειο σύστημα, ωστόσο εντυπωσιακά παραμένουν το αρχαίο της θέατρο που χρονολογείται την εποχή του Αδριανού (117-138) και ένα μνημειακό σύμπλεγμα κτιρίων που περιλάμβανε θέρμες. Αυτό είναι το κτίριο που φέρνει σιγά σιγά στο φως η αρχαιολογική ομάδα των Perna, Melfi και Çondi, καταφέρνοντας να προσδιορίσει την ανάπτυξή του, τις χρονολογικές του φάσεις και το ρόλο του στην πόλη. Έτσι, γύρω από τις θέρμες, που κατασκευάστηκαν επί Αδριανού για να αποτελέσουν μνημειακό σύμπλεγμα με το θέατρο, υπήρχαν σημαντικά κτίσματα ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια, ενώ όλο το κτίσμα όπου περιλαμβάνονταν μετασκευάστηκε σε Βασιλική επί Ιουστινιανού, με την επανίδρυση της πόλης με το όνομα «Ιουστινιανούπολη». Στο θέατρο επίσης, όπου έγινε συντήρηση της ορχήστρας, βρέθηκαν προ-αδριάνεια κατάλοιπα: ένας κυρτός τοίχος με τοιχοδομία «ashlar» μπορεί να ήταν τμήμα είτε ελληνιστικού θεάτρου, είτε βουλευτηρίου.

Μελέτες από το Πανεπιστήμιο Μacerata δείχνουν επίσης την ύπαρξη, κάτω από τη γη, θεμελίων περίστυλων οικιών με εσωτερικές αυλές σε κεντρικά σημεία της πόλης ενώ ερευνάται επίσης ένα νεκροταφείο των Αυτοκρατορικών χρόνων και της ύστερης Αρχαιότητας που καλύπτει μεγάλη έκταση εκτός των ορίων της πόλης. Η ανασκαφή σε αυτό έφερε στο φως έξι ταφές όπου τα σώματα των νεκρών, με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος, κείτονταν σε λάκκους εσωτερικά επενδυμένους με λίθους και συνοδευόμενοι από λιγοστά κτερίσματα. Επιφανειακή έρευνα έχει αναδείξει τη σημασία των περιχώρων της πόλης όπου ταυτίστηκαν περισσότερες αρχαιολογικές θέσεις. Η αρχαιολογική ομάδα ασχολείται με την καταγραφή όλων αυτών των θέσεων σε βάση πληροφοριών με σκοπό να μελετήσει και να αναδείξει τα οικιστικά μοντέλα που επικράτησαν σε αυτή τη γωνιά των Βαλκανίων σε μια περίοδο κοσμογονικών αλλαγών για όλη την Ευρώπη.