Αρχιτεκτονικά κατάλοιπα και κινητά ευρήματα που φτάνουν σε ηλικία τα 5.000 χρόνια και ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους ανάσκαψαν αρχαιολόγοι του Βρετανικού Μουσείου στη θέση Φρερ (Frères) του Λιβάνου κοντά στη Σιδώνα. Ανάμεσά τους ένα σείστρο, ιερό μουσικό όργανο της αιγυπτιακής θεάς Αθώρ.

Η θέση χαρακτηρίζεται από πολλά και διαφορετικά στρώματα κατοίκησης τα οποία καλύπτουν από την φοινικική μέχρι και τη ρωμαϊκή περίοδο και τα οποία οι αρχαιολόγοι ερευνούν για δεκατρία χρόνια.

Στις φετινές αποκαλύψεις συγκαταλέγονται αξιόλογα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα λίθινων (και όχι πλίνθινων όπως συνήθως) χώρων αποθήκευσης δημητριακών, οι οποίοι κάηκαν γύρω στα 2.500 π.Χ. Στο χώρο βρέθηκαν απανθρακωμένοι σπόροι αρχαίων ποικιλιών δημητριακών που πρωτοσυναντώνται στη νεολιθική Συρία.

Μια χιλιετία αργότερα χρονολογείται μια ομάδα 116 ταφών, στις οποίες συγκαταλέγονται τόσο μεμονωμένες όσο και ομαδικές. Σε κάποιες περιπτώσεις ο αριθμός των νεκρών φτάνει και τους οκτώ σε μια ταφή. Από τους τάφους αυτούς προήλθαν, εκτός από τα ανθρωπολογικά κατάλοιπα, ζωικά κατάλοιπα, άφθονη κεραμική, ένας σφραγιδοκύλινδρος καθώς και ψήφοι από φαγεντιανή.

Η αποστολή, με την επίβλεψη του αρχαιολόγου Claude Doumit Serhal ασχολήθηκε φέτος και με τα κατάλοιπα τεράστιου ναού όπου σώζονται κατάλοιπα θρησκευτικών τελετουργιών. Μάλιστα τονίζεται ότι διάφοροι αποθηκευτικοί χώροι που έχουν εντοπιστεί ήταν βοηθητικοί προς τον ναό αυτόν αλλά και άλλα ιερά του χώρου. Οι αρχαιολόγοι επίσης κατάφεραν κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο να προσδιορίσουν ότι το ναϊκό κτίσμα της Μέσης Εποχής του Χαλκού που έχει βρεθεί στο χώρο είχε έξι αίθουσες.

Στα εντυπωσιακά κινητά ευρήματα της ανασκαφής συγκαταλέγονται κεφαλή φοινικικού ειδωλίου και ρωμαϊκό δακτυλίδι. Αυτό που εντυπωσίασε όμως είναι ένα σείστρο με ανάγλυφη διακοσμητική απεικόνιση της αιγυπτιακής θεότητας Αθώρ. Το σείστρο είναι το κατεξοχήν τελετουργικό μουσικό όργανο για τους Αιγύπτιους ενώ η χρήση του για ανάλογους σκοπούς είχε εξαπλωθεί και στη Συροπαλαιστίνη. Είναι όμως η πρώτη φορά που κάτι τέτοιο αποκαλύπτεται στη Φρερ, αυξάνοντας έτσι τα παραδείγματα του αντικειμένου που προέρχονται από μη αιγυπτιακό περιβάλλον αλλά και τις γνώσεις μας για τον χώρο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ανασκαφή πραγματοποιείται με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Χαρίρι για Βιώσιμη Ανθρώπιστική Ανάπτυξη και της Εθνικής Εταιρείας Τσιμέντων του Λιβάνου.