Σε μερικές ημέρες το βρετανικό τηλεοπτικό κοινό θα κληθεί να παρακολουθήσει μια τηλεοπτική σειρά όπου, για πολλοστή φορά, θα παρουσιαστεί ο βίος και η πολιτεία του μυθικού βασιλιά Αρθούρου. Πρόκειται για το «Κάμελοτ», την τελευταία παραγωγή για το θέμα σε μια σειρά από δημιουργίες (κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, τραγούδια κ.α.) που ανταποκρίνονται στη μαζική κουλτούρα, και με θετικό αντίκτυπο όχι μόνο στο βρετανικό αλλά και στο παγκόσμιο κοινό. Όχι άδικα: η ιστορία του βασιλιά-επικεφαλής της Στρογγυλής Τράπεζας και των ιπποτών του έχει άφθονη δράση μέσα από την κύρια και τις πολλές παράπλευρες ιστορίες (π.χ. της αναζήτησης του Άγιου Δισκοπότηρου) και είναι φορτισμένη συναισθηματικά με τα γνώριμα θέματα της πίστης σε μια ιδέα, του έρωτα, της απιστίας, της ζήλειας, του ανταγωνισμού, του ηρωϊσμού και της αδικίας. Ιστορικά τοποθετημένη, έχει εντούτοις το απαραίτητο μυστήριο που εκδηλώνεται με την παρουσία μάγων και μαγισσών, αιθέριων υπάρξεων και ενός υπερφυσικού περιβάλλοντος να περιβάλλει το γήινο περιβάλλον όπου δρουν οι ήρωες.

Τα παραπάνω όμως δεν λύνουν το γρίφο του Αρθούρου, αν σκεφτεί κανείς ότι παρόμοια γεγονότα περιέβαλλαν τις ζωές πολλών, απόλυτα ιστορικών προσωπικοτήτων του παρελθόντος που δεν είχαν τέτοια απήχηση στην κοινή γνώμη. Άλλωστε, η ίδια η ύπαρξη του Αρθούρου κινείται στη σφαίρα του μύθου. Η παλαιότερη αναφορά στο όνομά του βρίσκεται στο χρονικό «Ιστορία των Βρετανών» του Νέννιου (830 μ.Χ.) όπου παρουσιάζεται ως στρατιωτικός διοικητής. Οι περισσότεροι μελετητές όμως θεωρούν ότι η φήμη του εξαπλώθηκε μέσω της «Ιστορίας των Βασιλέων της Βρετανίας», του Ουαλού ιστορικού του 12ου αι. Geoffrey του Monmouth όπου ο βασιλιάς παρουσιάζεται ως Κελτορωμαίος πολεμιστής του 5ου-6ου αι. μ.Χ., υπερασπιστής της Βρετανίας στη σαξονική εισβολή. O Geoffrey αναφέρει ότι η ιστορία του βασίζεται σε ένα χαμένο μυστικό κελτικό χειρόγραφο στο οποίο μόνο ο ίδιος είχε πρόσβαση. Πέρα από την αμφίβολη αξιοπιστία του σχολίου, στο έργο του περιλαμβάνονται τα ονόματα του Αρθούρου, της γυναίκας του Γκουίνεβιρ και του μάγου Μέρλιν καθώς και αναφορές στο σπαθί Εξκάλιμπερ (στο έργο αναφέρεται ως “Caliburn”) και στα βρετανικά Ηλύσια Πεδία, το Άβαλον. Σίγουρα όμως ο μύθος εξελίχθηκε μόνος του μετά τον Geoffrey. Ο Γάλλος συγγραφέας Chretien de Troyes εισήγαγε τον ιππότη Λάνσελοτ, άσπονδο φίλο του Αρθούρου, καθώς και το θέμα του Αγίου Δισκοπότηρου ενώ το 1191, μοναχοί ισχυρίστηκαν ότι βρήκαν τον τάφο του Αρθούρου και της συζύγου του στο αββαείο του Γκλάστονμπέρι.

Είναι πιθανόν ότι όλα τα παραπάνω εξυπηρετούσαν και ιδιοτελείς σκοπούς. Ο Geoffrey έγραψε προσπαθώντας να μυθοποιήσει το προσαξονικό, κελτικό παρελθόν της Βρετανίας, ο Chretien εισάγει ένα ήρωα από την πατρίδα του ενώ το αββαείο του Γκλάστονμπέρι είχε καταστραφεί από πυρκαγιά – και χρειαζόταν ανακαίνιση – λίγο πριν τη δημοσιοποίηση της «αποκάλυψης» του τάφου του Αρθούρου. Τι καλύτερο λοιπόν για την εξασφάλιση των προσόδων για την ανακαίνιση από ένα θαύμα που θα μετέτρεπε το ερειπωμένο αββαείο σε λαϊκό προσκύνημα;

Εδώ όμως συντελείται το πραγματικό θαύμα. Στοιχεία που δημιουργήθηκαν για να χωρίσουν, τελικά τους ένωσαν αποτελώντας τμήματα μιας πολιτιστικής κληρονομιάς κοινής σε Κέλτες, Σάξονες και Νορμανδούς, Άγγλους και Ουαλούς. Η πολυεθνική ουσιαστικά Βρετανία βρήκε στο πρόσωπο του Αρθούρου τον πατέρα του έθνους με τον οποίο όλοι σχετίζονταν. Οι ουαλικής καταγωγής Τυδώρ είδαν τον βασιλιά ως Ουαλό ,ενώ στον 20ο αι. οι Βρετανοί ταυτίστηκαν με τον ήρωα που πολεμούσε γερμανικές φυλές στους δύο μεγάλους πολέμους με τους Γερμανούς! «Καθώς δεν είναι τίποτα γνωστό για τον Αρθούρο στην πραγματικότητα […], μπορείς να τον παρουσιάσεις όπως θέλεις.», λέει ο Nick Higham, καθηγητής πρώιμης μεσαιωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. «Ως συνέπεια μιας σειράς ατυχών γεγονότων, ο Αρθούρος έχει παρουσιαστεί ως η λύση των πολιτισμικών μας προβλημάτων κατά τη διάρκεια των αιώνων», συνεχίζει.