Τις, ούτως ή άλλως, λεπτές ισορροπίες στην εδαφική κυριαρχία Ισραηλινών και Παλαιστινίων στην Ιερουσαλήμ ταράσσει τελευταία ένα αρχαιολογικό ζήτημα που αφορά το υπέδαφος της «ιερής» πόλης. Πρόκειται για πανάρχαιες υπόγειες σήραγγες που, ξεκινώντας από περάσματα σε διάφορα σημεία της πόλης, διατρέχουν τον χώρο διασώζοντας τα αρχαιολογικά κατάλοιπα μιας μακραίωνης και πολυτάραχης ιστορίας. Στα σταυροδρόμια των σηράγγων διασταυρώνονται λαοί και πολιτισμοί μέσα από ένα κουβάρι ιστορικών γεγονότων: δεξαμενές της εβραϊκής επανάστασης εναντίον των Ρωμαίων (70 μ.Χ.) συνυπάρχουν με προχριστιανικά έργα Ιουδαίων βασιλέων αλλά και αψίδες Μαμελούκων ηγεμόνων.

Η διαδρομή των σηράγγων αγνοεί φυσικά τους τομείς στους οποίους είναι χωρισμένη σήμερα η πόλη, εξασφαλίζοντας αντίστοιχη κυριαρχία σε (Εβραίους) Ισραηλινούς και (Μουσουλμάνους) Παλαιστινίους. Όπως αναμενόταν, το γεγονός έχει ανάψει νέες «φωτιές» μεταξύ των κοινοτήτων: οι Ισραηλινοί βλέπουν στις στοές ένα αδιαμφισβήτητο τεκμήριο κυριότητας της πόλης, ακόμη και στα σημεία όπου κυρίαρχη είναι η παλαιστινιακή παρουσία, ενώ οι Παλαιστίνιοι ανησυχούν για την τύχη των μνημείων τους αλλά και τη δική τους καθώς η ανασκαφή των σηράγγων κάτω από ιστορικά μουσουλμανικά κτίσματα απειλεί την επιβίωσή τους. Αλληλοκατηγορίες για επερχόμενη καταστροφή μνημείων από αντίστοιχες ανασκαφές εκτοξεύονται μεταξύ της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων και του Waqf, της μουσουλμανικής αρχής προστασίας του Τεμένους του Βράχου, τρίτου κατά σειράν ιερότερου τόπου για τους πιστούς του Προφήτη. Στο μεταξύ, η Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων ανοίγει ολοένα και περισσότερες σήραγγες στο κοινό, ενισχύοντας τις ξεναγήσεις εκεί με ένα αδιαμφισβήτητα φιλοεβραϊκό επιμύθιο.

Όσο για τους ίδιους τους αρχαιολόγους; « Οι σήραγγες μαρτυρούν: ήμαστε εδώ 2.000 χρόνια πριν, και τώρα γυρίσαμε πίσω κι εδώ είναι η απόδειξη» λέει ο αρχαιολόγος Yonathan Mizrachi, για να προσθέσει «Το να ζούμε εδώ σημαίνει να αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν και ιστορίες άλλων εκτός από τη δική μας».