Το πέρασμά του από το Βυζαντινό Μουσείο ήταν αυτό που έδωσε στον πολιτιστικό οργανισμό νέα δυναμική και αέρα εξωστρέφειας. Από τον καιρό που το ανέλαβε ο Δημήτρης Κωνστάντιος το μετέτρεψε από ένα κλειστό μουσειακό ίδρυμα σε μια σύγχρονη μονάδα, έξω από μουσειακά στερεότυπα, ανοιχτή στο ευρύ κοινό και τους νέους.
Πάλεψε για την αναβάθμιση των χώρων του, την παρουσίαση της επανέκθεσης, την ενοποίηση του περιβάλλοντος χώρου του με την έκταση του Λυκείου του Αριστοτέλη, ξανοίχτηκε σε εκδηλώσεις. Άλλωστε, πάντα πίστευε ότι τα μουσεία δεν πρέπει να είναι πεδίο των ειδικών. Πρέπει να αποκτούν φίλους.
Στις 11 Μαρτίου, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (ΒΧΜ) ετοιμάζει τιμητική επιστημονική εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του με πολλούς μάλιστα καλεσμένους. Από την Helen Enans, διευθύντρια Βυζαντινών Συλλογών του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης που ήταν προσωπική του φίλη και τον Jannic Durand, διευθυντή των Βυζαντινών Συλλογών του Λούβρου, διευθυντές των μεγάλων ελληνικών μουσείων (Ν. Καλτσάς, Ν. Σταμπολίδης), τη γεν. διευθύντρια αρχαιοτήτων Μ. Βλαζάκη, τους καθηγητές Κ. Κωτσάκη και Β. Ξένου, την Αν. Λαζαρίδου αναπληρώτρια διευθύντρια του ΒΧΜ που θα κάνει την εναρκτήρια ομιλία, κ.ά Συνάντηση αλλά και ευκαιρία να συζητηθούν όλα εκείνα για τα οποία πάλευε. Η μουσειολογική προσέγγιση των εκθέσεων, ο ανοιχτός ρόλος των μουσείων στη σύγχρονη κοινωνία, η σχέση της σύγχρονης τέχνης με τα αρχαιολογικά μουσεία…
Όμως τι οξύμωρο. Την ώρα που οι άνθρωποι του Βυζαντινού Μουσείου ετοιμάζουν αφιέρωμα στον διευθυντή που τους ενέπνευσε, προσπαθούν ταυτόχρονα να καλύψουν τις ίδιες αδυναμίες για τις οποίες εκείνος πάλευε χρόνια. Με διευθύντρια την Ευγενία Χαλκιά που γνωρίζει καλά τα προβλήματα του μουσειακού ιδρύματος, προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με τις αδυναμίες του υπουργείου Πολιτισμού. Κυρίως, την έλλειψη έγκαιρης πολιτικής.
Γιατί, πού ακούστηκε ένα τέτοιο μουσείο, από τα σημαντικότερα δημόσια της χώρας, με 30.000 έργα να μη μπορεί να δείξει τη μόνιμη συλλογή του που ολόκληρη εγκαινιάστηκε πέρυσι. Είναι αυτή ακριβώς που πρόλαβε να ετοιμάσει αλλά όχι να εγκαινιάσει ο Δ. Κωνστάντιος και τώρα λειτουργεί μισή. Το αφιέρωμα στη Βυζαντινή Περίοδο (4ος – 15ος αιώνας μ.Χ.) είναι προσιτό στους επισκέπτες, όχι όμως η συνέχειά του: «Από το Βυζάντιο στη νεώτερη εποχή». Την ώρα που ο κόσμος διψάει να μάθει περισσότερα για την μετά την άλωση περίοδο, όπως φαίνεται και από τη σειρά του ΣΚΑΪ για το 1821. Στην αίθουσα περιοδικών το αφιέρωμα στην ιστορία της Δούκισσας της Πλακεντίας προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού, πήρε μάλιστα και μικρή παράταση ως το τέλος του μήνα, αλλά δεν μπορεί να εκμεταλλευθεί την επιτυχία της. Όσο για τα εγκαίνια της έκθεσης «Από τη γη στον ουρανό: έργα τέχνης από ημιπολύτιμους λίθους και κοράλλια από τη συλλογή του ιδρύματος Πασσά» μετατίθενται για τον Μάρτιο. Τα αντικείμενα είναι πολλά, μικρά, ιδιαίτερα, οι επισκέπτες μαθητές πολλοί, ζωηροί και το μουσείο χωρίς φύλακες για την επαρκή ασφάλεια τέτοιων αντικειμένων.
Όμως καλύπτονται έτσι τα προβλήματα των μουσείων; Παντού, τόσο στο κέντρο όσο και στην περιφέρεια οι ελλείψεις είναι ορατές και το ηθικό καταποντισμένο.
Γιατί, βεβαίως, δεν είναι μόνο το Βυζαντινό Μουσείο που δεν έχει θέρμανση σε κάποιους χώρους του επειδή του λείπει το πετρέλαιο και τα χρήματα δεν περισσεύουν.
Αυτές τις αλήθειες – τρύπες οφείλει πια να κλείσει το ΥΠΠΟΤ στα μουσεία, για να σταματήσουν οι άνθρωποι που εργάζονται εκεί να τις χρεώνονται. Μαζί με τις ελλείψεις που η ίδια η πολιτική ηγεσία δεν κατάφερε να τακτοποιήσει επειδή δεν έπεισε ίσως την κυβέρνηση ότι τις έχει.
Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή, 4/02/11
