Η περιοχή των Βατίκων της Λακωνίας, με επίκεντρο τη Νεάπολη σήμερα, υπήρξε πολυδιάστατο κέντρο πολιτισμού ήδη από την εποχή του Χαλκού, την πρωτοελλαδική περίοδο.
Όμως και ολόκληρη η περιοχή μέχρι την Ελαφόνησο και τα Βιγκλάφια είναι γεμάτη σημαντικές αρχαιότητες, που τις κατέγραψε εικοσαμελής διεπιστημονική ομάδα με επικεφαλής την καθηγήτρια Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ελένη Μαντζουράνη, σε ένα αρχαιολογικό πρόγραμμα έρευνας επιφανείας της περιοχής.
Η Ε. Μαντζουράνη οραματίζεται να γίνει ανασύσταση της παλαιογεωγραφίας και του παλαιοπεριβάλλοντος της περιοχής, η οποία υπήρξε κόμβος διακίνησης προϊόντων, ανθρώπων και ιδεών στο χώρο του Αιγαίου αλλά και από την Ελλάδα προς τη Δύση.
-Κυρία Μαντζουράνη, η αρχαιολογική έρευνα επιφανείας που πραγματοποιείτε με την ομάδα σας στη στεριά και στο θαλάσσιο χώρο του όρμου των Βατίκων, τι καινούργιο ανέδειξε στη διαχρονική ιστορική διαδρομή της περιοχής μέχρι στιγμής;
«Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα -που διεξάγεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε συνεργασία με την Ε’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων- άρχισε ουσιαστικά το 2009 με ορίζοντα τεσσάρων ετών. Η συστηματική έρευνα επιφανείας πραγματοποιείται σε τρεις διαφορετικές περιοχές, οι οποίες πλαισιώνουν κατά κάποιο τρόπο τον κόλπο της Νεάπολης ή των Βατίκων, όπως είναι ευρύτερα γνωστός, στο χερσαίο χώρο και στο νησιωτικό (δηλ. στην Ελαφόνησο).
Τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα υποδηλώνουν πυκνή κατοίκηση και εντατική χρήση του χώρου από τους προϊστορικούς έως και τους σύγχρονους χρόνους. Επί παραδείγματι, ένα από τα νέα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στοιχεία είναι η πυκνότητα της παρουσίας αρκετών θέσεων της Πρωτοελλαδικής και Μυκηναϊκής εποχής ενώ για την ενδιάμεση Μεσοελλαδική περίοδο, τα αρχαιολογικά δεδομένα είναι λιγότερα. Επίσης, απουσιάζουν δραματικά οι Γεωμετρικοί χρόνοι, σε αντίθεση με την επαρκή παρουσία καταλοίπων της Αρχαϊκής και της Κλασικής περιόδου και την εντονότατη παρουσία των αντίστοιχων των ρωμαϊκών χρόνων».
-Η τοποθεσία του Λα έχει ειδικά χαρακτηριστικά που της δίδουν ιδιαίτερη ιστορική και αρχαιολογική βαρύτητα;
«Η θέση του Λα πράγματι διακρίνεται για τη διαχρονικότητα της χρήσης της στους προϊστορικούς χρόνους, και όχι μόνο. Θέση φυσικά οχυρή, παράκτια και με εξαιρετική εποπτεία του κόλπου και της ενδοχώρας, φαίνεται να έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της κοινωνίας της περιοχής στις εποχές αυτές. Ενδεχομένως αποτελούσε το κέντρο πέριξ του οποίου αναπτύχθηκαν μικρότερες κοινότητες στην κοντινή ενδοχώρα. Σε επίπεδο της επιφάνειας του εδάφους, η περιοχή του Λα και του γειτονικού σε αυτόν χώρου έχει καλυφθεί πλήρως ερευνητικά. Φυσικά, μόνο μία ανασκαφή θα αποκάλυπτε και θα επιβεβαίωνε πλήρως την εικόνα που έχουμε σχηματίσει».
