«Στο απόγειό της τον όψιμο 11ο και τον 12ο αι. μ.Χ., η Κόρινθος προσέφερε πιθανότατα εργασία σε όχι λιγότερους από 230 εργάτες και 70 κεραμίστες και βοηθούς, σε είκοσι εργαστήρια κεραμικής» . Πρόκειται για αναφορά του Guy Sanders , ανασκαφέα της αρχαίας Κορίνθου υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής. Αναφορά που εκπλήσσει καθώς, παρά τις γνώσεις που έχουμε για την ακμή της Κορινθιακής κεραμικής στην αρχαιότητα, λίγα είναι γνωστά για την αντίστοιχη δραστηριότητα, και την οικονομική ευρωστία που γνώρισε η πόλη κατά το Βυζάντιο.
Σύμφωνα όμως με τις πρόσφατες ανασκαφές, οι Κορίνθιοι διέπρεψαν στο εμπόριο με το εξωτερικό από τον 9ο μέχρι και τον 12ο αι. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρά η έρευνα του εφόρου του Βασιλικού Μουσείου του Οντάριο, στο Τορόντο του Καναδά, Robert Mason. Σύμφωνα με τον Mason, στην Κόρινθο έχουν εντοπιστεί όστρακα κεραμικών τύπων από μέρη τόσο μακρινά όσο το Ιράν, το Ιράκ, η Συρία και η Αίγυπτος. Σε διάλεξή του στην επιστημονική συνάντηση του Toronto chapter of the Archaeological Institute of America ο ειδικός στην κεραμική της Μέσης Ανατολής Mason προσδιόρισε την απαρχή της διεθνούς εμπορικής δραστηριότητας των Βυζαντινών της Κορίνθου στον 9ο με 10ο αι. με βασική ένδειξη την παρουσία οστράκων από τη Basra του Ιράκ στη θέση. Όσο η ποσότητα της ιρακινής κεραμικής – περιζήτητης για το μεταλλικό επίχρισμα που προστίθετο στο ήδη έτοιμο αγγείο, το οποίο στη συνέχεια ξαναψηνόταν – μεγαλώνει στον 10ο αι., είναι δυνατόν να υποθέσουμε πώς ξεκίνησαν οι επαφές της Κορίνθου με τη Μ. Ανατολή. Η παρουσία σχημάτων που θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί στην εκκλησία δημιουργεί υποψίες ότι οι πρώτες εισαγωγές ήταν δώρο κάποιου επισκόπου της Μ. Ανατολής. Μαζί όμως με την κεραμική της Βasra, τον 10ο αι. εμφανίζονται και εισαγωγές από το Kashan του Ιράν και την Fustat της Αιγύπτου. Από τον 12ο αι. επίσης αυξάνονται κατά πολύ τα όστρακα από τη Δαμασκό της Συρίας αλλά και το Ιράν. Γεγονός περίεργο αν σκεφτούμε ότι ο πραγματικός κίνδυνος για την Κόρινθο ήταν τον 12ο αι., όταν οι Νορμανδοί του Ρογήρου Β΄ της Σικελίας λεηλάτησαν την πόλη το 1147.
Από την αρχή του 13ου αι. όμως, η εισηγμένη κεραμική εξαφανίζεται απότομα από την Κόρινθο. Ο Mason φαίνεται να αποδίδει την αλλαγή σε μια σειρά πολιτικών προβλημάτων που μάστιζαν τη Βυζαντινή αυτοκρατορία (δυναστικές έριδες, έλευση Σταυροφόρων) και τα οποία, ενώ δεν επέφεραν την κατάρρευση της Κορίνθου, μείωσαν την αποτελεσματικότητα δομών που εξασφάλιζαν τις εισαγωγές αυτές στην πόλη. Από το 1204 η Κόρινθος ήταν τμήμα του πριγκιπάτου της Αχαΐας, όπου όλη η Πελοπόννησος ελεγχόταν με ένα δίκτυο φρουρίων. Αν και η αλλαγή της διοικητικής οργάνωσης δεν συνδέεται εμφανώς με τη διακοπή των σχέσεων με την Ανατολή η χρονολογική σύμπτωση των δύο δεν μπορεί να είναι τυχαία. Η έρευνα λοιπόν συνεχίζεται…
Πηγή: Unreported Heritage News, 30/11/10
Ζ.Ξ.
