Τα εκθέµατα στο µικρό αλλά περιποιηµένο Αρχαιολογικό Μουσείο του Άστρους Κυνουρίας στάθηκαν αφορµή για µία σειρά ντοκιµαντέρ του ψηφιακού καναλιού Πρίσµα της ΕΡΤ, η οποία περιηγείται αρχαιολογικούς χώρους µε ξεναγό τον πολιτικό Γιάννη Βαρβιτσιώτη.
Είναι πασίγνωστο το ωδείο του, στα ριζά του βράχου της Ακρόπολης. Πόσοι όµως γνωρίζουν ότι ο Ηρώδης ο Αττικός είχε µια µεγαλοπρεπή έπαυλη στη θέση Λουκού Κυνουρίας -µόλις ενάµισι χιλιόµετρο από τα Κάτω ∆ολιανά- και µάλιστα µε εντυπωσιακά ψηφιδωτά;

Περαστικός από εκείνα τα µέρη ο πολιτικός Γιάννης Βαρβιτσιώτης πρόσεξε την πινακίδα, πάνω στον δρόµο, για το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους Κυνουρίας. Του κέντρισε την περιέργεια. Στην επίσκεψή του πρόσεξε πως τα περισσότερα εκθέµατα προέρχονταν, όπως ανέφεραν οι επεξηγηµατικές ταµπέλες, από την έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού.
«Βρέθηκα µπροστά σε έναν απέραντο ερειπιώνα», θυµάται. Φαρδείς διάδροµοι ήταν καλυµµένοι µε µουσαµά και µια στρώση απόχαλίκι. Ρώτησε τον φύλακα τι κρύβεται από κάτω κι εκείνος πρόθυµα ανασήκωσε ένα τµήµα για να αποκαλυφθεί ένα καλοδιατηρηµένο ψηφιδωτό δάπεδο, µέρος µωσαϊκού συνόλου που καλύπτει επιφάνεια 1.500 τ.µ. Για την «άγνωστη» έπαυλη Εύα -ένα συγκρότηµα 20.000 τ.µ.- το άρθρο που έγραψε ο πολιτικός ήταν η απαρχή σειράς δηµοσιευµάτων στην εφηµερίδα «Το Βήµα» και για άλλους αρχαιολογικούς χώρους τους οποίους επισκέφθηκε σε διάστηµα περίπου δύο ετών, που έγιναν βιβλίο («Πολιτιστική Φωτογραµµετρία», Εκδόσεις Μίλητος, 2005).

Αρκετοί από τους αρχαιολογικούς χώρους στους οποίους περιηγήθηκε ο πολιτικός όπως η αρχαία Νεµέα, το κάστρο στο Γεράκι Λακωνίας και η αρχαία Αργιλος στην Καβάλα, πρωταγωνιστούν στη σειρά ντοκιµαντέρ «Ένας µοντέρνος Παυσανίας» _ την ιδέα για τη δηµιουργία του, µε αφορµή τα δηµοσιεύµατα, «είχε η τηλεοπτική παραγωγός Τατιάνα Καραπαναγιώτη». Είναι ένα οδοιπορικό σε 24 αρχαιολογικούς χώρους (ανάµεσά τους και η αρχαία Σπάρτη, η Βραυρώνα, η Νικόπολη, τα Λευκάδια Ηµαθείας, το Αµφιαράειο Ωρωπού, η ∆ωδώνη, το Ολυµπιείον, η Ακαδηµία Πλάτωνος, ο Κεραµεικός) «την ύπαρξη των οποίων κάτοικοι γειτονικών περιοχών ακόµα και σήµερα στην πλειονότητά τους δεν γνωρίζουν» αναφέρει ο κ. Βαρβιτσιώτης. Η έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού είναι ένας από αυτούς.

Ο ναός του ∆ιός στον αρχαιολογικό χώρο της Νεµέας έχει τη δική του ιστορία. «Όλοι οι κίονες -δωρικού ρυθµού-, εκτός από τρεις, ήταν πεσµένοι στο έδαφος, ριγµένοι από ανθρώπινο χέρι. ∆εν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι οι κιονοστοιχίες στις επιµήκεις πλευρές ήταν σωριασµένες δεξιά και αριστερά του µνηµείου». Ο ταξιδευτής Γιάννης Βαρβιτσιώτης επέστρεψε ξανά στον χώρο µε τηλεοπτικό συνεργείο το καλοκαίρι του 2009. Πλέον ορθώνονται άλλοι δύο κίονες χάρη στις ενέργειες ετών του αµερικανού πανεπιστηµιακού καθηγητή Στίβεν Μίλερ και της οµάδας του, το αναστηλωτικό έργο της οποίας συνεχίζει η Αµερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών.


Στοιχεία της Άνδρου στην Καβάλα
Μία από τις εκποµπές της σειράς ντοκιµαντέρ -µε τη συγχρηµατοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο παραγωγής προγραµµάτων για ΑµεΑ- είναι αφιερωµένη στην αρχαία Άργιλο, στην Καβάλα, δυτικά των εκβολών του Στρυµόνα. Η πόλη ιδρύθηκε κατά µια φιλολογική παράδοση από Ανδρίους. Έχει δε ενδιαφέρον διότι µε την ανασκαφή κτισµάτων του νότιου τοµέα της ο επισκέπτης, σηµειώνει ο περιηγητής Γιάννης Βαρβιτσιώτης, µπορεί να αντιληφθεί πώς κτιζόταν µια πόλη στον θρακικό χώρο αλλά και πώς δηµιουργείται ο οικιστικός ιστός µιας νησιωτικής αποικίας που µεταφέρει στον νέο τόπο την αρχιτεκτονική των σπιτιών της «αφού τα σπίτια της Αργίλου µοιάζουν µε αιγαιοπελαγίτικα οικήµατα και οι δρόµοι της µε σοκάκια νησιών».


Κορυφή µόνο για γαϊδούρια και κατσίκια
Η τηλεοπτική κάµερα στρέφει τον φακό της στο Γεράκι Λακωνίας, ίσως από τις ελάχιστες περιοχές της Ελλάδας που παρουσιάζουν συνεχή ανθρώπινη παρουσία περίπου 2.500 ετών. Στην κορυφή του λόφου, ύψους 300 µέτρων, στέκει το κάστρο του. «Η Λακωνία έχει τρία ενετικά κάστρα: το ένα είναι στη Μονεµβασία, το άλλο στον Μυστρά και το τρίτο στο Γεράκι», λέει ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης και έχει να λέει για την πλήρη εγκατάλειψη του αρχαιολογικού χώρου. Η πρόσβαση, σηµειώνει, είναι σχεδόν αδύνατη. «Μόνο µε γαϊδούρι φτάνει κανείς στην κορυφή. Ή µόνον κατσίκια µπορούν να ανεβούν».

Πηγή: Τα Νέα, Χ. Ιερίδη, 15/11/10