Η ιδέα ότι η παλαιολιθική τέχνη εκπροσωπεί περισσότερο μεταφυσικές ανησυχίες παρά μια πρώιμη μορφή ανθρώπινης καλλιτεχνικής έκφραση είναι πλέον δεδομένη. Πώς όμως από την απλή ερμηνεία των βραχογραφιών ως διακοσμητικών περάσαμε σε μια πιο πολύπλοκη εξήγηση; Υπάρχουν πρωτογενή στοιχεία στήριξης ή τα αποτελέσματα οφείλονται μόνο στην εξέλιξη της δικής μας επιστημονικής σκέψης;
Η απάντηση συνδέεται με την ευρύτερη κατανόηση του κόσμου μας κατά τους δύο τελευταίους αιώνες, θεωρεί ο Eduardo Palacio-Pérez, ερευνητής του πανεπιστημίου της Cantabria (UC) της Ισπανίας ο οποίος δημοσίευσε μια ενδιαφέρουσα θεωρία στο περιοδικό Oxford Journal of Archaeology.
Κατά τον δρα Palacio-Pérez, οι πρώτοι επιστήμονες που εντόπισαν τις βραχογραφίες από το 1864 και εξής, επικεντρώθηκαν στη χρονολόγηση των παραστάσεων που θεωρήθηκαν παλαιολιθικές με βάση τη στρωματογραφία και τα κινητά ευρήματα που εντοπίζονταν στα σπήλαια. Όσο για την ερμηνεία τους, υιοθέτησαν την απλούστερη εξήγηση: επρόκειτο για τεχνουργήματα που δημιούργησαν οι πρώτοι άνθρωποι με σκοπό ψυχαγωγικό και διακοσμητικό. Από πλευράς καλλιτεχνικής, οι βραχογραφίες αξιολογήθηκαν από τους μεγαλωμένους με τα ελληνορωμαϊκά αξιολογικά πρότυπα επιστήμονες ως εφάμιλλες της χρονολόγησης τους: πρωτόγονες και μονοδιάστατες.
Την επανάσταση στην αντίληψη της τέχνης των σπηλαίων έφερε η αποκάλυψη των βραχογραφιών του σπηλαίου της Αλταμίρας στην Ισπανία το 1879. Μια σειρά από νατουραλιστικές παραστάσεις χωρίς εμφανή σχέση με άλλα αρχαιολογικά πλαίσια, οι οποίες θεωρήθηκαν αρχικά εξαιρετικά τέλειες για να είναι τόσο παλιές. Η παρουσίασή τους το 1880 στη Λισαβόνα δεν φαίνεται έπεισε την επιστημονική κοινότητα που αμφισβητούσε την παλαιολιθική τους χρονολογία και τις αγνόησε για 20 χρόνια.
Τα 20 αυτά χρόνια όμως στάθηκαν μια αιωνιότητα για την καλλιτεχνική κριτική και την αντίληψη του «ωραίου», που είχε αλλάξει άρδην μέχρι το 1900. Η μεσολάβηση ρευμάτων όπως ο ιμπρεσιονισμός και η Art Nouveau, η εισροή στην ευρωπαϊκή τέχνη εναλλακτικών καλλιτεχνικών επιρροών από χώρες της Ανατολής και του Ειρηνικού Ωκεανού και η ανακάλυψη της φωτογραφίας επέτρεψαν την κατανόηση ότι μια παράσταση σε μη ελληνορωμαϊκή τεχνοτροπία όχι μόνο δεν είναι απλή αλλά βάσει του πλαισίου της μπορεί και να υποκρύπτει ιδιαίτερη συμβολική σημασία. Κάτω από αυτό το πρίσμα ξεκίνησε η μελέτη για την ερμηνεία της παλαιολιθικής τέχνης της Αλταμίρα και άλλων θέσεων με τρόπο συμβολικό-μεταφυσικό, στοιχείο που επικρατεί μέχρι και σήμερα.
Έτσι ο δρ Palacio-Pérez παρουσιάζει ένα θαυμαστό παράδειγμα για το πώς η ουσιαστική επαφή με τον γύρω μας κόσμο συντελεί στην κατανόηση του παρελθόντος μας.
Πηγή: Science Daily, 19/04/10
Ζ.Ξ.
