Στο διαδίκτυο βρίσκεται ήδη το πολυαναμενόμενο άρθρο που προβλέπεται να αλλάξει τα δεδομένα σε μια σημαντική πτυχή της αιγυπτιολογίας, ξεδιαλύνοντας τα μυστικά της μούμιας του φαραώ Tutankhamun. Πρόκειται για το άρθρο Ancestry and Pathology in King Tutankhamun’s Family, που δημοσιεύεται στο αμερικανικό περιοδικό JAMA (Journal of the American Medical Association), τ. 303. Στο άρθρο εκτίθενται τα αποτελέσματα της διάσημης πλέον έρευνας σε γενετικό και ανθρωπολογικό υλικό του ίδιου του φαραώ, καθώς και συγχρόνων του όπου αποκαλύπτεται ότι o Τutankhamun ήταν ιδιαίτερα ασθενικός, ίσως πέθανε από μια μορφή ελονοσίας και ήταν όντως πατέρας των δύο θηλυκών εμβρύων που βρέθηκαν στον τάφο του!

Μέσα από το πρόγραμμα με τίτλο King Tutankhamun Family Project, που υλοποιείται στο Κάιρο από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων υπό τον Zahi Hawass, και με τη σύμπραξη πολλών επιστημονικών κέντρων της Ευρώπης και της Αμερικής, η έρευνα περιέλαβε συνολικά 16 μούμιες. Από αυτές, 11 – μεταξύ τους και ο Tutankhamun – ανήκουν στην όψιμη 18η Δυναστεία (1410-1324 π.Χ.), ενώ οι υπόλοιπες πέντε στην πρώιμη 18η Δυναστεία (1550-1479 π.Χ.). Στόχος των ερευνητών ήταν να απαντηθούν ερωτήματα που σχετίζονται με τη βασιλική οικογένεια του Tutankhamun αλλά και την κλινική εικόνα του ίδιου. Και πράγματι, τα αποτελέσματα φαίνεται ότι διευκρινίζουν στοιχεία σχετικά με τη ζωή, το θάνατο αλλά και την καταγωγή του βασιλιά.

Πώς έζησε:
Πίσω από τη χρυσή μάσκα, η κλινική εικόνα του Tutankhamun ήταν κάθε άλλο παρά καλή. Ο φαραώ ήταν ουσιαστικά ένα άτομο με ειδικές ανάγκες, καθώς υπέφερε από γενετικές δυσπλασίες και αδυναμίες. Ο φαραώ εμφανίζει γενικά στοιχεία του συνδρόμου Köhler II. Ειδικότερα, μια ιδιαίτερη δυσλειτουργία στη ροή του αίματος που προκαλούσε νέκρωση στα οστά του νεαρού φαραώ είχε μακρόχρονες επιπτώσεις στην υγεία του: στο ένα πόδι έλειπαν φάλαγγες των δακτύλων ενώ το άλλο είχε μια αφύσικη κάμψη που φαίνεται να εμπόδιζε το περπάτημα.  Αντίθετα, από τη μούμια απουσιάζουν ενδείξεις γυναικομαστίας και συνδρόμων Marfan και Antley-Bixler, τα οποία εικάζονταν στο παρελθόν ότι έπλητταν τους τελευταίους εκπροσώπους της 18ης Δυναστείας, κυρίως με βάση την ιδιαίτερη τεχνοτροπία στην αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής.

Πως πέθανε:
Συνισταμένη της κλινικής αυτής αδυναμίας είναι και η πιθανότερη αιτία θανάτου του φαραώ. Ο Τutankhamun, όπως και τρεις από τις 11 σύγχρονες μεταξύ τους μούμιες έφεραν τα γονίδια STEVOR, AMA1, και MSP1, που συνδέονται με το παράσιτο plasmodium falciparum. Το παράσιτο αυτό σχετίζεται με μια μορφή τροπικής ελονοσίας. Είναι πιθανό ότι το plasmodium falciparum έδρασε μοιραία στον οργανισμό του Tutankhamun, καθιστώντας την ελονοσία ως την αιτία θανάτου του. Μάλιστα έχει αναφερθεί ότι τα στοιχεία αυτά αποτελούν τις αρχαιότερες ενδείξεις ελονοσίας που έχουν μέχρι σήμερα ανιχνευτεί.

Η βασιλική οικογένεια:
Μέσα από τη σύγκριση του γενετικού υλικού του φαραώ με τους συγχρόνους του αναδιαμορφώνεται το γενεαλογικό δέντρο της 18ης Δυναστείας σε έκταση πέντε γενεών, με αναφορές πλέον σε συγκεκριμένες μούμιες. Ανέλπιστα, μια ανώνυμη μούμια, εγγεγραμμένη με τον κωδικό KV 35YL - από τον ομώνυμο τάφο-κρύπτη όπου βρέθηκε –  είναι δυνατόν να υπήρξε η μητέρα του! Οι εξετάσεις δείχνουν επίσης ότι ο Tutankhamun μοιράζεται κοινό τύπο αίματος και άλλα γενετικά χαρακτηριστικά με την αινιγματική μούμια του τάφου KV 55, η οποία, όπως αναφέρεται στο άρθρο, θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον πατέρα του. Η μούμια αυτή φαίνεται ότι έχει γενετική συγγένεια και με την KV35YL, κάτι που υπαγορεύει ότι ο ίδιος ο Tutankhamun θα μπορούσε να είναι «προϊόν» αιμομιξίας. Τα ιστορικά στοιχεία υπαγορεύουν ότι ο Τutankhamun ήταν γιος ενός βασιλιά, που σύμφωνα με χρονολογικούς συσχετισμούς ταυτίζεται με τον αιρετικό φαραώ Akhenaten, ενώ οι αιμομικτικές σχέσεις του Akhenaten με τις κόρες του πιστοποιούνται επίσης ιστορικά. Η μούμια του KV 55 έχει στο παρελθόν ταυτιστεί με τον Akhenaten, καθώς όμως τα στοιχεία όπου βασίστηκε η ταυτοποίηση αυτή είναι ελλιπή, θα πρέπει μάλλον να διατηρήσουμε ακόμη τις επιφυλάξεις μας για οποιεσδήποτε ιστορικές ταυτίσεις. Γενετική σχέση υπάρχει επίσης ανάμεσα στον Τutankhamun και την υποτιθέμενη μούμια του φαραώ Amenhotep Γ΄, ενώ δεν εμφανίζεται οποιαδήποτε σύνδεση με τα υπόλοιπα σώματα που εξετάστηκαν.
Φαίνεται επίσης ότι παρά την κατάστασή του, ο Tutankhamun υπήρξε πατέρας δύο παιδιών που όμως γεννήθηκαν νεκρά. Πρόκειται για τις δύο αινιγματικές μούμιες εμβρύων που βρέθηκαν στον τάφο του, οι οποίες φαίνεται τώρα ότι σχετίζονται γενετικά μαζί του.

Τα παραπάνω αποτελέσματα αναμένεται να παρουσιαστούν επίσημα από τον ίδιο τον Zahi Hawass σε σχετικό συνέδριο που ξεκινά σήμερα στο Κάιρο, φαίνεται όμως ότι είχαν διαρρεύσει νωρίτερα στον τύπο.

Σύνταξη, με πληροφορίες από JAMA,  Le Figaro, National Geographic, 17/02/10

Z.Ξ.