O κώδωνας του κινδύνου για το μοναδικό επισκέψιμο σπήλαιο της Αττικής (από τα 60 που υπάρχουν στον νομό) και το τέταρτο σε σπηλαιολογική αξία στην Ελλάδα, το σπήλαιο Κουτούκι της Παιανίας, χτυπά δυνατά την τελευταία τετραετία, αλλά η έλλειψη χρημάτων δεν επιτρέπει στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού να τον ακούσει. Με αποτέλεσμα μοναδική ελπίδα για τη σωτηρία του να είναι η ένταξη των έργων αποκατάστασης φθορών και ανάδειξης του σπηλαίου στο νέο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης (ΕΣΠΑ).
«Τραγική» χαρακτηρίστηκε η κατάσταση του σπηλαίου από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Μέγιστη πληγή θεωρείται ο θερμός φωτισμός της δεκαετίας του ΄60, στον οποίο οφείλεται η «πράσινη ασθένεια» η οποία αναπτύσσεται συνεχώς, έχοντας καλύψει τον εξαιρετικά πλούσιο διάκοσμο. Πρόβλημα είναι όμως και το γεγονός πως σε πολλά σημεία οι λάμπες έχουν καεί και δεν έχουν αντικατασταθεί, με αποτέλεσμα οι επισκέπτες να βασίζονται για τη διαδρομή τους μόνο στον φακό του ξεναγού, με το ενδεχόμενο του ατυχήματος να ελλοχεύει πάνω στους διαδρόμους από μπετόν που έχουν φθαρεί και γλιστράνε και πλάι στα σκουριασμένα κιγκλιδώματα. Υπήρξε δε και περίοδος που οι πόρτες του σπηλαίου έμεναν ανοιχτές για να μπαίνει το φυσικό φως και να διευκολύνονται οι επισκέπτες, γεγονός που είχε τρομερές επιπτώσεις στο μικροκλίμα του σπηλαίου.
Το Κουτούκι όμως, που αποκαλύφθηκε τυχαία το 1926 όταν ένα κατσικάκι έπεσε από τη φυσική είσοδο του σπηλαίου (μια τρύπα στον βράχο), έχει «πληγωθεί» και από τον μεγάλο αριθμό επισκεπτών οι οποίοι έχουν προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες, ενώ ρόλο έχουν παίξει και οι παλιές αλουμινένιες πόρτες που δεν προστατεύουν το μικροκλίμα του σπηλαίου.
Κακή είναι όμως και η πρώτη εντύπωση όσων φτάνουν ώς τα σπλάχνα της ανατολικής πλαγιάς του Υμηττού, στην είσοδο του σπηλαίου που εξερεύνησε το ζεύγος Πετροχείλου το 1954, καθώς η τσιμεντένια είσοδος είναι γεμάτη γκράφιτι και δεν θυμίζει σε τίποτα είσοδο ενός σημαντικού μνημείου.
Λύση αναμένεται να βρεθεί όμως μόνο αν το ΥΠΠΟΤ εξασφαλίσει μέσω του ΕΣΠΑ χρήματα για να αντικατασταθούν ο φωτισμός, τα κιγκλιδώματα και η επίστρωση των διαδρόμων, ενώ στην ίδια μελέτη προβλέπεται η κατασκευή χώρου φιλοξενίας εκπαιδευτικών προγραμμάτων και αναμονής επισκεπτών. Οι επιστήμονες επισημαίνουν δε πως αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα θα χρειαστεί να κλείσει το σπήλαιο για να αποκατασταθεί το μικροκλίμα.
Από το 2000 το Κουτούκι έχει παραχωρηθεί στο ΥΠΠΟΤ από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού. Έκτοτε όμως το υπουργείο παραχώρησε την εκμετάλλευση στον τοπικό δήμο με τη συμφωνία να εισπράττει το 30% των εσόδων. Συμφωνία που ουδέποτε εφαρμόστηκε, καθώς το σπήλαιο εντάχθηκε στη ζημιογόνο δημοτική επιχείρηση ανάπτυξης προσφέροντας άλλοθι ασυνέπειας στον δήμο, ενώ, παρά το ότι η σύμβαση μεταξύ ΥΠΠΟΤ και δήμου έχει λήξει προ τετραετίας, το σπήλαιο εξακολουθεί να το διαχειρίζεται ο δήμος.
Σκόπελο όμως βρήκε και το ΚΑΣ όταν κλήθηκε να εγκρίνει τη μελέτη για τα έργα εντός και εκτός σπηλαίου. Κι αυτό διότι αν και έχει παραχωρηθεί στο ΥΠΠΟΤ, ουσιαστικά δεν δικαιούται να το ελέγχει διότι δεν έχουν εντοπιστεί αρχαιολογικά κατάλοιπα εντός του σπηλαίου (δεν χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του πρωτόγονου ανθρώπου, όπως άλλα σπήλαια στα οποία βρέθηκαν οστά, ίχνη φωτιάς κ.λπ.). Οπότε, για να καλυφθεί το νομικό κενό, εγκρίθηκε εκτός των άλλων να διενεργηθεί και έρευνα για τον εντοπισμό ιχνών ανθρώπινης παρουσίας.
Πηγή: Τα Νέα, Μ. Αδαμοπούλου, 29/12/09
