Εντυπωσιακές ανακοινώσεις, δυνατές κριτικές και γόνιμος διάλογος περίμεναν τους παρευρισκομένους στην Συνάντηση Στρογγυλής Τράπεζας για τον Πόλεμο στην Εποχή του Χαλκού (Round Table on Bronze Age Warfare), που πραγματοποιήθηκε το διήμερο της 12ης-13ης Δεκεμβρίου στο αμφιθέατρο Ιωάννης Δρακόπουλος του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σε μια κατάμεστη αίθουσα – παρά την αποτρεπτική κακοκαιρία του Σαββάτου – ένα διεθνές ακροατήριο από αρχαιολόγους και αρχαιόφιλους περιπλανήθηκε στις προόδους που έχουν κάνει οι σπουδές των πολεμικών τεχνικών από το 1999, έτος δημοσίευσης των τόμων Polemos (Aegaeum 19), της πληρέστερης μέχρι σήμερα συγκέντρωσης μελετών για τον πόλεμο στο προϊστορικό Αιγαίο. Και η σφαιρική αυτή ενημέρωση φάνηκε από τις ανακοινώσεις των ομιλητών, που άγγιζαν διαφορετικές και ποικίλες πτυχές της σύγχρονης αρχαιολογικής μεθοδολογίας και ταυτόχρονα αμφισβήτησαν παγιωμένες ιδέες όχι μόνο για την τέχνη του πολέμου αλλά και για φαινόμενα που θεωρούνταν αδιαμφισβήτητα για την ιστορική και πολιτισμική εξέλιξη στη Μεσόγειο της Εποχής του Χαλκού.

Μέσα από τις ανακοινώσεις φάνηκε ότι η μελέτη της τέχνης του πολέμου άπτεται διαφόρων κλάδων μελέτης της προϊστορικής αρχαιολογίας, παλαιών και σύγχρονων – αρχιτεκτονικής, μικροτεχνίας, εικονογραφίας, ταφογνωσίας αλλά και αρχαιοτεχνολογίας, βιοαρχαιολογίας, αρχαιολογίας των πολιτιστικών επαφών, και θεωρητικής αρχαιολογίας - ενώ αναδείχθηκαν οι δυνατότητες διαλόγου των αντίστοιχων μελετητών. Έτσι, φανερώνεται ότι τα αντικρουόμενα φαινομενικά στοιχεία που προκύπτουν για ένα θέμα από διαφορετική ερευνητική σκοπιά μπορεί αρκετές φορές να συμπληρώνουν το ένα το άλλο και να αναδεικνύουν θεωρίες ριζοσπαστικές σε σχέση με τα γνωστά δεδομένα. Χαρακτηριστικός σε αυτό ήταν ο επιστημονικός διάλογος της αρχαιολόγου Lucia Alberti (Consiglio Nazionale delle Ricerche) με την βιοανθρωπολόγο Αργυρώ Ναυπλιώτη (Wiener Laboratory, ASCSA) σχετικά με τη μυκηναϊκή εξάπλωση στην Κρήτη, καθώς φάνηκε ότι η ταφή ατόμων που είχαν γεννηθεί στην Κρήτη σε μυκηναϊκού τύπου τάφους στην ευρύτερη περιοχή της Κνωσού δεν αποκλείει τη μυκηναϊκή εξάπλωση στο νησί αλλά θέτει νέα πλαίσια στον τύπο με τον οποίο εκείνη σημειώθηκε κατά τη σύντομη και αινιγματική ΥΜ ΙΙ – ΙΙΙΑ1 περίοδο.

Βέβαια οι θεωρίες των νέων κρίθηκαν αυστηρά – κάποτε ίσως άδικα – από τους παλαιότερους μελετητές που παρακολούθησαν τις ομιλίες, στην προσπάθεια να διατηρηθεί ψηλά το επίπεδο της όλης διοργάνωσης. Φαίνεται όμως ότι το υψηλό αυτό επίπεδο ήταν δεδομένο, καθώς η επιλογή των ομιλητών και των θεμάτων ήταν ιδανική ενώ η διοργάνωση από την καθ. Νάγια Σγουρίτσα (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας), τον υποψ. δρα Κυριάκο Γρηγορόπουλο (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) και τον δρα Άγγελο Παπαδόπουλο (Υπηρεσία Αρχαιοτήτων Κύπρου) ήταν υποδειγματική. «Ναυαρχίδα» της συνάντησης, η ομιλία του ακαδημαϊκού-καθηγητή Σπύρου Ιακωβίδη, μεγάλης μορφής της ελληνικής προϊστορικής αρχαιολογίας, και αναντικατάστατη η παρουσία μελετητών από όλο τον κόσμο που τίμησαν με την παρουσία, τις παρουσιάσεις και τις γνώμες τους την πρωτοβουλία. Έτσι η Στρογγυλή Τράπεζα του σαββατοκύριακου που μας πέρασε συμπληρώνει μετά από 10 χρόνια τα άρθρα του Polemos και προδιαθέτει για την θετική εξέλιξη της μελέτης στο χώρο.

Ζέτα Ξεκαλάκη