Ο Δίας και η Άρτεμις, ο Διόνυσος και η Σφίγγα, όπως απεικονίζονται σε αρχαία νομίσματα, παρασύρουν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στη μυθολογία των ελληνικών νησιών και γίνονται μάρτυρες της Ιστορίας
Στο κέντρο του μινωικού πολιτισμού, την Κνωσό, οι χαράκτες εμπνεύστηκαν από τον Λαβύρινθο του Δαιδάλου και τον απεικόνισαν σε νομίσματα που χρονολογούνται από τον 2ο αιώνα π.Χ. Σε ένα άλλο νησί του Αιγαίου, τη Θάσο, οι κάτοικοι έκαναν τις καθημερινές συναλλαγές τους τον 4ο αιώνα π.Χ. χρησιμοποιώντας τετράδραχμα αργυρά νομίσματα στα οποία απεικονιζόταν ο Διόνυσος, θεός της βλάστησης και της γονιμότητας, ο οποίος συνδέεται με τον οίνο.
Ένα ταξίδι στη μυθολογία και τη θρησκεία των νησιών του Αιγαίου και του Ιουνίου Πελάγους προσφέρουν τα εικονογραφικά θέματα των 34 νομισμάτων της έκθεσης «Ταξίδια στα νησιά. Νομισματικές μαρτυρίες», που φιλοξενείται στον εκθεσιακό πολιτιστικό χώρο της Αlpha Βank στο Ναύπλιο, έως τις 29 Νοεμβρίου.
Αφετηρία του ταξιδιού αυτού είναι η Αίγινα. Εκεί κόπηκαν τα πρώτα ελληνικά νομίσματα κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Οι Αιγινήτες στράφηκαν από νωρίς στη θάλασσα και ανέπτυξαν έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς στόλους της Μεσογείου. Γνώρισαν έτσι το νόμισμα το 570 π.Χ. και άρχισαν να κόβουν τα δικά τους αργυρά νομίσματα με απεικονίσεις της θαλάσσιας αλλά και χερσαίας χελώνας.
Στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, η νομισματοκοπεία της Χίου άρχισε σχεδόν την ίδια περίοδο με την Αίγινα. Μόνο που εδώ τον κύριο εικονογραφικό τύπο αποτελούσε ένα μυθικό ον, η Σφίγγα. Δίπλα της υπάρχει ένας αμφορέας, το αγγείο για τη μεταφορά του οίνου, καθώς το νησί φημιζόταν για την οινοπαραγωγή του. Η Σαμοθράκη εξέδιδε κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. αργυρά νομίσματα στα οποία απεικονιζόταν η Αθηνά, ενώ στην οπίσθια όψη χαράσσεται η Κυβέλη, η οποία συνδέεται με τους Καβείρους. Στο νησί τελούνταν τα περίφημα μυστήρια των χθόνιων θεοτήτων, τα Καβείρια.
Στις Κυκλάδες πρωταγωνιστής είναι ο Διόνυσος. Συγκεκριμένα στην Άνδρο λατρευόταν ιδιαιτέρως ο Διόνυσος και έτσι εξηγείται η απεικόνιση του θεού στα σπάνια δίδραχμα του 3ου-2ου αιώνα π.Χ. Το ίδιο συνέβη αργότερα με τα νομίσματα στην Πάρο αλλά και στη Νάξο, όπου οι απεικονίσεις κανθάρων (αγγεία του οίνου) και φύλλων κισσού υπαινίσσονται τη λατρεία του Διονύσου. Στη Δήλο δεν θα μπορούσε παρά να χαράσσεται η λύρα, ιερό σύμβολο του Απόλλωνα στα νομίσματα του νησιού, καθώς εκεί γεννήθηκε ο θεός της μουσικής και της ποίησης.
Στα Δωδεκάνησα, η νομισματοκοπία της Ρόδου άρχισε μετά την ίδρυση της πόλης το 408 π.Χ. Κύριος τύπος στα νομίσματα ήταν ένα ρόδο, που λειτουργεί και ως «λαλούν σύμβολο» και παραπέμπει στο όνομά της. Ενώ στην Κάμειρο, τη σημαντικότερη περιοχή πριν από την ίδρυση της Ρόδου, επέλεξαν το φύλλο συκιάς, καθώς οι ροδίτικες συκιές ήταν φημισμένες στην αρχαιότητα. Οι χαράκτες της Κω αποτύπωσαν στα νομίσματα το εθνικό ΚΩΙΟΝ με το σύμβολο του κάβουρα το 300-190 π.Χ.

Ερωτευμένος Δίας

Ο έρωτας του Δία για την Ευρώπη αναβιώνει σε νομίσματα της Κρήτης και συγκεκριμένα σε εκείνα της Γόρτυνας. Αδιάψευστοι μάρτυρες της πλούσιας μυθολογίας και ιστορίας του νησιού είναι οι αργυροί στατήρες του 360-322 π.Χ., που παρουσιάζουν απεικονίσεις με τη μυθική ένωσή τους, από την οποία προήλθε ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας. Ένας άλλος μύθος, εκείνος με τον Τάλω που συνέτριβε ή έκαιγε τους εχθρούς της Κρήτης, απεικονίζεται σε νομίσματα της ίδιας περιόδου. Στην πίσω όψη υπήρχε ο ταύρος που παρέπεμπε στον Δία.

Πηγή: Τα Νέα, Δ. Κοντοδήμα, 11/8/09