Τη Δευτέρα παραδόθηκαν 44 εκθέματα από το Αιγυπτιακό Μουσείο της Λειψίας στο βερολινέζικο Μουσείο Μπόντε. Τα έργα τέχνης ανήκαν μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Συλλογή Βυζαντινών του Μπόντε, μετά το τέλος του πολέμου όμως κατέληξαν από λάθος στο μουσείο της Λειψίας, όπου και παρέμειναν επί δεκαετίες, χωρίς οι ιστορικοί του Βερολίνου να το αντιληφθούν.

Όπως αναφέρει ανακοίνωση του Πανεπιστημίου της Λειψίας, πρόκειται για «αντικείμενα του καθημερινού πολιτισμού εν μέρει υψηλής ποιότητας και τέχνης, κατά κύριο λόγο πήλινα, τα οποία συμπληρώνονται από τέσσερα λίθινα έργα και έναν μεταλλικό λύχνο». Πέντε από αυτά κατασκευάστηκαν στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τα υπόλοιπα 39 στην Αίγυπτο της Πρώιμης Ισλαμικής περιόδου.

Πολλά από τα εκθέματα, κυρίως αγγεία και αγαλματίδια, προέρχονται από ανασκαφές σε θέσεις κοντά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ένας λύχνος αντίθετα από τους Τρεβήρους. Οι λύχνοι που είχαν βρεθεί στη βόρεια Αφρική έχουν μεγάλη ιστορική και επιστημονική αξία. Φέρουν ανάγλυφες παραστάσεις χριστιανικής θεματολογίας και ίσως φωτίσουν πτυχές του εμπορίου της περιόδου εκείνης.

Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Πολιτιστικών Αγαθών της Πρωσίας Hermann Parzinger δηλώνει ενθουσιασμένος για τη μεταβίβαση: «Η επιστροφή των αντικειμένων είναι ευτυχής συγκυρία για το μουσείο, καθώς δεν μπορεί πλέον να αποκτήσει νέα αρχαιολογικά ευρήματα – λόγω των συχνών παρανομιών που σημειώνονται στο εμπόριο τέτοιων αγαθών». Ο Dietrich Raue, του Αιγυπτιακού Μουσείου της Λειψίας, εξηγεί πως η επιστροφή των αντικειμένων κατέστη δυνατή χάρη στις έρευνες φοιτητών από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας σχετικά με την προέλευση των εκθεμάτων αυτών.

Η οδύσσεια των αντικειμένων

Τα 44 αντικείμενα θεωρούνταν πως είχαν καταστραφεί στις φλόγες μιας πυρκαγιάς. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταφέρθηκαν από το Μουσείο Μπόντε στο αντιαεροπορικό καταφύγιο του Φρήντριχσχάιν. Όταν ξέσπασε φωτιά στο καταφύγιο, θεωρήθηκε ότι τα αντικείμενα είχαν χαθεί ανεπιστρεπτί. Παρ’ όλα αυτά, φαίνεται ότι φυγαδεύτηκαν μαζί με άλλα 3.000 έργα στη Σοβιετική Ένωση. Όταν το 1958 επέστρεψε στη Γερμανία μέρος αυτού του συνόλου, δύο κιβώτια με 37 αντικείμενα στάλθηκαν στη Λειψία.

Τα «κομμάτια του Βερολίνου» δεν αναφέρονταν στις λίστες που συνόδευαν τα αντικείμενα και γι’ αυτό το λόγο παρέμενε άγνωστο σε ποιο μουσείο ανήκαν. Τα 44 από αυτά μπόρεσαν να τα ταυτίσουν τελικά οι υπεύθυνοι του Αιγυπτιακού Μουσείου μελετώντας παλαιούς καταλόγους εκθεμάτων του Μουσείου Μπόντε.

Το βερολινέζικο μουσείο ετοιμάζεται τώρα να κάνει έρευνα σε όλες τις αρχαιολογικές συλλογές των ανατολικογερμανικών κρατιδίων, προκειμένου να εντοπίσει τα άλλα 1.600 αντικείμενα που αγνοούνται. Το 1945, η Συλλογή Βυζαντινών του αριθμούσε περί τα 5.500 καταγεγραμμένα και 1.000 ακατάγραφα αντικείμενα.