Το άρθρο σκιαγραφεί την εικόνα της βυζαντινής πόλης κατά την εποχή των Παλαιολόγων (1261-1453). Στα χρόνια αυτά η διοικητική διαίρεση του Βυζαντίου στηρίζεται στα «κατεπανίκια». Ένα καπετανίκιο συνιστούσε μια πόλη με τη γύρω της περιοχή. Κάτοικοι των πόλεων ήταν οι άρχοντες, «οι μέσοι» και ο δήμος. Ανάμεσά τους τη μεγαλύτερη ισχύ είχαν οι γαιοκτήμονες. Οι μέσοι ασχολούνται με εμπορικές δραστηριότητες, που αναπτύσσονται συνήθως έξω από τα τείχη, και ποτέ δεν απόκτησαν πρόσβαση στην εξουσία. Η συνύπαρξη αριστοκρατίας και μέσων, η οποία διαφοροποιούσε τη βυζαντινή πόλη από τη σύγχρονή της δυτικοευρωπαϊκή, επέδρασε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του αστικού χώρου.
Ανάμεσα στις πόλεις αυτής της εποχής, διακρίνουμε πόλεις με πολλαπλές λειτουργίες, «πόλεις-εμπόρια» και «πόλεις-κάστρα». Όλες τους είναι τειχισμένες. Το τείχος ορίζει και περιορίζει τον αστικό χώρο. Μέσα από τα τείχη, η έλλειψη σχεδιασμού είναι βασικό γνώρισμα της βυζαντινής πόλης.
Συζητώντας την οργάνωση του αστικού χώρου ως φαινομένου ιστορικά προσδιορισμένου, η συγγραφέας ανατρέχει στην τοιχογραφία που βρίσκεται στη Βλαχέρνα της Άρτας και αναπαριστά τη λιτανεία της εικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας στην Κωνσταντινούπολη. Άντρες και γυναίκες ακολουθούν την εικόνα ενώ κοντά τους, στο αριστερό άκρο της παράστασης, μικρέμποροι πουλάνε τα εμπορεύματά τους σε άντρες που πίνουν και κουβεντιάζουν μεταξύ τους. Είναι δημόσιος ο χώρος όπου τελείται η λιτανεία; Ο περίβολος ενός ναού ή ο ανοιχτός χώρος μπροστά του είναι μεν δημόσιος χώρος, δεν έχει όμως τα χαρακτηριστικά της πλατείας, δεν έχει δηλαδή προβλεφθεί ως τέτοιος. Τη λειτουργία αυτή αποκτα εκ των υστέρων, λόγω της στενής του σύνδεσης με τη μονή.
Οι εκκλησίες αποτελούν σημεία αναφοράς και κοινωνικής ζωής μέσα στην πόλη. Στο χώρο των ναών όχι μόνο αναπτύσσεται κοινωνική ζωή αλλά ασκούνται και κάποιες στοιχειώδεις πολιτικές δραστηριότητες. Γύρω από μια εκκλησία οργανώνονται οι συνοικίες ενώ στους περιβόλους τους συγκεντρώνεται κόσμος για να διασκεδάσει ή να εμπορευτεί.
Τα περιθώρια για κοινωνική ζωή μέσα στην πόλη ήταν περιορισμένα. Η τοπογραφία της βυζαντινής πόλης αποτυπώνει, ήδη από τη μέση εποχή, τον ατομοκεντρικό χαρακτήρα της βυζαντινής κοινωνίας. Η πόλη δεν έδινε στον Βυζαντινό δυνατότητες για να κατασκευάσει τον δημόσιο χώρο του, γιατί ο δημόσιος χώρος δεν ήταν στοιχείο της ζωής του ως υπηκόου του αυτοκράτορα.
