Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα: 50 χρόνια λειτουργίας

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα ιδρύθηκε το 1973 με πρωτοβουλία του Σπυρίδωνος Μαρινάτου και οικοδομήθηκε με χορηγία του ομογενούς Ευγένιου Παναγόπουλου. Εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 1975 και φέτος συμπλήρωσε 50 χρόνια λειτουργίας. Το 2004 στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων έγινε συντήρηση του κτηρίου και συνολική επανέκθεση, ενώ κατασκευάστηκε και το νέο στέγαστρο των Τύμβων του αρχαιολογικού χώρου Βρανά.

Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, στη διάρκεια της λειτουργίας του το Μουσείο έχει δεχτεί στα εργαστήρια συντήρησης και τις αποθήκες του αρχαιότητες από πολλές σωστικές και συστηματικές ανασκαφές από την ευρύτερη περιοχή του Μαραθώνα.

Η μόνιμη έκθεσή του περιλαμβάνει μοναδικής σημασίας αρχαιότητες όλων των εποχών, που τεκμηριώνουν τη συνεχή δραστηριότητα και δυναμική παρουσία του ανθρώπου στην ανατολική ακτή της Αττικής:

Από τη νεολιθική κατοίκηση στο σπήλαιο του Πανός και τη Νέα Μάκρη, το προϊστορικό νεκροταφείο στο Τσέπι και τους Τύμβους στον Βρανά, τα εκτεταμένα γεωμετρικά και κλασικά νεκροταφεία, μέχρι τα ρωμαϊκής εποχής κτίσματα και εγκαταστάσεις, που τα περισσότερα συνδυάζονται με τον Μαραθωνίτη Συγκλητικό Ηρώδη Αττικό και την οικογένειά του. Αξιοσημείωτα είναι τα ευρήματα που συνδέονται με τη Μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. (το Τρόπαιο της Νίκης, κτερίσματα από τον Τύμβο των Μαραθωνομάχων), υλικά τεκμήρια της σημαντικής ιστορίας του τόπου.

Με την ευκαιρία της επετείου των 50 ετών λειτουργίας η έκθεση εμπλουτίστηκε με επιλεγμένα εξαιρετικά αντικείμενα από τις αποθήκες. Πρόκειται για:

— Ένα τηγανόσχημο σκεύος από το Τσέπι, που χρονολογείται στην Πρώιμη εποχή του Χαλκού (2800- 2500 πΧ), η λαβή του οποίου διαμορφώνεται σε ανθρώπινα πόδια. Το μοναδικό αυτό εύρημα με τα ανθρωπομορφικά στοιχεία προσδίδει νέα διάσταση στην ερμηνεία των περίεργων αυτών προϊστορικών αντικειμένων.

— Μία πρόχου της Γεωμετρικής εποχής από τη Νέα Μάκρη, που αποτελεί μεγέθυνση ενός καθημερινής χρήσης σκεύους. Βρέθηκε στο αρχαίο νεκροταφείο μπροστά από το Πνευματικό Κέντρο Μαραθώνα. Χρονολογείται στον 8ο αι. π.Χ. και συνδυάζεται με ταφικά έθιμα νεαρών κοριτσιών που πεθαίνουν άγαμα.

— Μαρμάρινη προτομή με πορτρέτο του Πολυδευκίωνα, μαθητή του Ηρώδη Αττικού (2ος αι. μ.Χ.) που βρέθηκε στο Ιερό των Αιγυπτίων Θεών στη Μπρεξίζα, όπου τοποθετείται η πολυτελής έπαυλη του ζάπλουτου Ρωμαίου συγκλητικού. Το εξαιρετικής τέχνης γλυπτό εικονογραφεί εκφραστικότατα το κύρος του Ηρώδη Αττικού στην γενέτειρά του.