Φανή Μαλλούχου-Tufano, Από κάστρο σε μνημείο. Μεταμορφώσεις της Ακρόπολης από τον 19ο στον 21ο αιώνα, Ένωση Φίλων Ακροπόλεως, Αθήνα 2023, 120 σελ. ISBN: 978-960-6729-22-5
Το βιβλίο πραγματεύεται τις αλλαγές που υπέστη το τοπίο της Ακρόπολης στη διάρκεια των 200 χρόνων της πιο πρόσφατης ιστορίας της και τις διαδοχικές μεταμορφώσεις με βάση τις οποίες η Ακρόπολη, από οχυρό κάστρο που ήταν τις παραμονές της ίδρυσης του ελληνικού κράτους, μεταλλάχθηκε σε αρχαιολογικό, αρχετυπικό της κλασικής τέχνης, μνημείο.
Το βιβλίο διαρθρώνεται σε 5 ενότητες, σε χρονολογική διαδοχή, αρχίζοντας από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον στρέφεται προς τον ελλαδικό χώρο, τότε υπό οθωμανική κυριαρχία, ανακαλύπτοντας για πρώτη φορά τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Ακολουθεί, στη δεύτερη ενότητα, η εξιστόρηση των επεμβάσεων στην Ακρόπολη μετά την ανακήρυξή της ως πρώτου αρχαιολογικού χώρου του νεοσύστατου ελληνικού κράτους καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Η τρίτη ενότητα πραγματεύεται το αναστηλωτικό έργο του Ν. Μπαλάνου, εξαιρετικά σημαντικό, γιατί αφ’ ενός ολοκληρώνει τη διαδικασία της διαμόρφωσης της καθιερωμένης, εμβληματικής για τον δυτικό πολιτισμό, εικόνας της Ακρόπολης, αφ’ ετέρου γιατί οι άστοχες τεχνολογικές εφαρμογές του στα μνημεία καθιστούν αναπόφευκτη μια νέα, σωστική επέμβαση σε αυτά στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα. Μετά από μια σύντομη αναφορά, στην τέταρτη ενότητα, στις λίγες αλλά καθοριστικές για την εικόνα της Ακρόπολης επεμβάσεις της αμέσως μεταπολεμικής περιόδου, το βιβλίο, στην τελευταία ενότητα, επικεντρώνεται στη σύγχρονη αναστήλωση της Ακρόπολης. Παρουσιάζονται τα ξεχωριστά ποιοτικά χαρακτηριστικά της, οι αρχές που τη διέπουν, οι τεχνικές επέμβασης στα μνημεία, ο τρόπος που αυτή μετέχει σε μια νέα μεταμορφωτική διαδικασία του βράχου, που έχει ήδη αρχίσει. Ειδικά ως προς το τελευταίο αυτό ζήτημα γίνεται πραγμάτευση όλων των παραμέτρων του και αποτίμηση των επιπτώσεών του. Στον επίλογο του βιβλίου συνοψίζονται οι κυριότερες διαπιστώσεις σχετικά με την αέναη μεταμόρφωση της Ακρόπολης. [Από τον πρόλογο του Γεωργίου Σαββαΐδη, Προέδρου της ΕΦΑ]
Η έκδοση είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Έβης Τουλούπα.
