Παναγιώτης Ι. Ηλιόπουλος, Η Ειμαρμένη στην αρχαία φιλοσοφία. Μεταφυσικές – Φυσικές – Γνωσιολογικές – Ηθικές θεωρήσεις, έκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Καρδαμίτσα, Αθήνα 2022, 440 σελ. ISBN: 978-960-354-543-9
Το ζήτημα της αναγκαιότητας, της ειμαρμένης, σε επίπεδο τόσο κοσμικό όσο και ανθρώπινο, είναι από τα κεντρικότερα ζητήματα της αρχαίας φιλοσοφίας. Και φυσικά παρέμεινε κεντρικό ζήτημα στη συνέχεια της ιστορίας της φιλοσοφίας και μέχρι και σήμερα. Στην αρχαία φιλοσοφία το ζήτημα είναι κεντρικό με δύο έννοιες: πρώτον, διαπερνά την αρχαία φιλοσοφική σκέψη από τις πρώτες αρχές, τους Προσωκρατικούς, έως και την ύστερη αρχαιότητα, τους τελευταίους Νεοπλατωνικούς. Δεύτερον, είναι ένα ζήτημα που επηρεάζει και διαμορφώνει πολλά όμορα ζητήματα, όπως σχετικά με την ανθρώπινη αυτονομία, με τη φύση της ανθρώπινης πράξης και την ευδαιμονία, την κοσμική αρμονία και λογική τάξη, το ζήτημα του κακού και της πηγής του, αλλά ακόμη και το ζήτημα της πρόγνωσης του μέλλοντος και την αξιοπιστία της μαντικής. Δημιουργείται έτσι ευρύ πλέγμα σύνθετων φιλοσοφικών ζητημάτων που ειδικά από μία εποχή και μετά, δηλαδή από την ελληνιστική, είναι δύσκολο να απομονώσει κανείς το ένα από το άλλο.
Στο πλούσιο πλέγμα αυτών των ζητημάτων εστιάζει το βιβλίο του Πάνου Ηλιόπουλου. Η ειμαρμένη δεν οριοθετεί ένα ζήτημα αλλά ένα πλέγμα ζητημάτων. Κεντρική αρετή του βιβλίου είναι ότι καταφέρνει και εξετάζει το συνολικό αυτό πλέγμα ζητημάτων διεξοδικά και συστηματικά. Αρετή του βιβλίου είναι επίσης ότι πραγματεύεται το πλέγμα αυτών των ζητημάτων στο πλαίσιο της συνολικής φιλοσοφίας κάθε φιλοσόφου και κάθε φιλοσοφικής σχολής.
