Michael Löwy, Κάφκα – Ουέλς – Μπένγιαμιν. Εγκώμιο του πολιτισμικού πεσιμισμού, εκδ. ΜΙΕΤ, σειρά: minima 17, Αθήνα 2020, σ. 104. ISBN: 978-960-250-774-2

Ο Φραντς Κάφκα, ο Όρσον Ουέλς και ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αντιπροσωπεύουν τρεις πολύ διαφορετικές παραλλαγές του αριστερού πολιτισμικού πεσιμισμού που αναπτύσσεται μέσα στο ευρύτερο πολιτικό και διανοητικό ρεύμα του Kulturpessimismus στην Κεντρική Ευρώπη. Στο έργο του Η Δίκη, ο πεσιμιστής Κάφκα φέρνει στο φως τη θανατηφόρα δύναμη των «μηχανισμών» και την ανημπόρια των ατόμων να αντισταθούν, θύματα καθώς είναι της εθελοδουλίας τους. Η ομώνυμη ταινία του Όρσον Ουέλς συμμερίζεται αυτή την ερμηνεία, μολονότι την εκφράζει χρησιμοποιώντας μιαν άλλη γλώσσα. Τέλος, ο Μπένγιαμιν, ο οποίος είχε διαβάσει με απεριόριστη προσοχή τα έργα του Κάφκα, είχε εντυπωσιαστεί βαθιά από την «απουσία ελπίδας» των κατηγορουμένων της Δίκης.

Αυτός ο αριστερός πολιτισμικός πεσιμισμός επανέρχεται άραγε σήμερα στο προσκήνιο, ενόψει της οικολογικής καταστροφής που πλησιάζει με γοργό βήμα ή της θεαματικής αναρρίχησης στην εξουσία ακροδεξιών ή φασιζουσών κυβερνήσεων από τη μια άκρη του πλανήτη ως την άλλη; Μήπως πρέπει όμως να εξισορροπήσουμε τον πεσιμισμό του λόγου με τον οπτιμισμό της βούλησης, όπως πρότεινε ο Αντόνιο Γκράμσι (επικαλούμενος τον Ρομαίν Ρολλάν);

(Από τον πρόλογο του συγγραφέα)

Ο Μικαέλ Λεβύ γεννήθηκε στη Βραζιλία από εβραίους Βιεννέζους γονείς το 1938 και ζει στο Παρίσι από το 1969. Σήμερα είναι ομότιμος διευθυντής έρευνας στο CNRS. Το 1994 του απονεμήθηκε το Αργυρό Μετάλλιο του CNRS και φέτος βραβεύτηκε με το «Ευρωπαϊκό Βραβείο Βάλτερ Μπένγιαμιν 2020» για το τελευταίο βιβλίο του La révolution est le frein d’urgence. Essais sur Walter Benjamin (Editions de l’éclat, 2019), καθώς και για τη γενικότερη συμβολή του στη μελέτη και στη διάδοση της σκέψης του Μπένγιαμιν. Έχει γράψει πολλά βιβλία και άρθρα, που έχουν μεταφραστεί σε τριάντα γλώσσες. Πολλά από αυτά κυκλοφορούν και στα ελληνικά.