Παρέμβαση – επιστολή προς τα μέλη του απέστειλε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων για το ζήτημα της δημιουργίας Αρχαιολογικού Πάρκου στην Αρχαία Ολυμπία, στην οποία – μεταξύ άλλων – αναφέρονται τα εξής:
« Ο πρόεδρος του Σωματείου «Διάζωμα» κ. Μπένος, σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας κ. Φαρμάκη και τον Δήμαρχο Αρχαίας Ολυμπίας κ. Γεωργιόπουλο, ανήγγειλαν τη δημιουργία του Αρχαιολογικού Πάρκου Αρχαίας Ολυμπίας. Η πρόταση αυτή προβλέπει τη σύναψη Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας και της Μ.Κ.Ο. «Διάζωμα».
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η ενέργεια αυτή προκαλεί μεγάλη ανησυχία στους κόλπους της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για μια σειρά από λόγους:
Οι συμμετέχοντες φορείς χρησιμοποιούν τον όρο Αρχαιολογικό Πάρκο χωρίς να είναι σαφές εάν συμπεριλαμβάνουν στο νέο «φορέα» τον Αρχαιολογικό Χώρο και τα Μουσεία της Αρχαίας Ολυμπίας, τα οποία ανήκουν στη δικαιοδοσία του Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού και για τα οποία ουδεμία αρμοδιότητα στη διαχείριση έχουν τρίτοι… Ο Αρχαιολογικός Χώρος και τα Μουσεία της Αρχαίας Ολυμπίας δέχονται εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, αποτελώντας έναν από τους δημοφιλέστερους προορισμούς. Σε αυτό έχει συμβάλει η αρχαιολογική έρευνα πολλών δεκαετιών και η άοκνη προσπάθεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για διαρκή αναβάθμιση του χώρου και των μουσείων… Τα μνημεία αναδεικνύονται συνεχώς μέσα από τις καθημερινές παρεμβάσεις, αλλά και την εκτέλεση έργων που εντάσσονται σε προγράμματα ΕΣΠΑ ή από εθνικούς πόρους με την επίβλεψη των Υπηρεσιών του ΥΠ.ΠΟ.Α. χωρίς τη διαμεσολάβηση του Διαζώματος.
Ακόμα και αν γίνει δεκτή η χρήση του όρου «Αρχαιολογικό Πάρκο Αρχαίας Ολυμπίας», προκύπτουν μια σειρά από ερωτήματα:
– Πώς θα επιτευχθεί η χρήση εικόνας, αναπαραστάσεων, συμβόλων, και αντικειμένων από την Αρχαία Ολυμπία, για την προβολή του «Αρχαιολογικού Πάρκου» χωρίς τη σύναψη αντίστοιχης συμφωνίας με το ΥΠ.ΠΟ.Α.; Η εκτενής αναφορά στη χρήση ψηφιακών μέσων υπενθυμίζει την πρόσφατη κριτική του Σ.Ε.Α. στις διατάξεις του νόμου «Κέντρο Πολιτισμού και Δημιουργίας Ακροπόλ και λοιπές διατάξεις».
– Ποια θα είναι πλέον η αρμοδιότητα του Τ.Α.Π.Α., εάν ο νέος φορέας αναλάβει την έκδοση αναμνηστικών και προωθητικού υλικού για τα μνημεία;
– Η Αρχαία Ολυμπία έχει εκτεταμένη ζώνη προστασίας που περιλαμβάνει τον οικισμό και τον περιβάλλοντα χώρο και ελέγχεται από το ΥΠ.ΠΟ.Α. ώστε να αποτραπούν αυθαιρεσίες δόμησης και παρεμβάσεις που αλλοιώνουν το περιβάλλον του μνημείου UNESCO. Οι αναπλάσεις στο πλαίσιο του Αρχαιολογικού Πάρκου εγκρίνονται και ελέγχονται από τις Υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.Α και γνωμοδοτικά όργανα όπως το Κ.Α.Σ.
– Οι αρχαιολογικοί χώροι, τα μνημεία και τα μουσεία δεν μπορούν να υπαχθούν σε νέους φορείς διαχείρισης και διοίκησης, είτε περιφερειών είτε δήμων.
Ο ρόλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και των Υπηρεσιών του Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού δεν περιορίζεται στα όσα συμβαίνουν εντός της περίφραξης ενός αρχαιολογικού χώρου ή εντός των αιθουσών ενός μουσείου… Οι εργαζόμενοι στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ασχολούνται εντατικά με την προσβασιμότητα, ανάδειξη και προβολή των μνημείων, ιδίως όσων ανήκουν στον παγκόσμιο κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, και βρίσκονται σε διαρκή διάλογο με τους τοπικούς φορείς και τις τοπικές κοινωνίες. Συμβάλλουν ενεργά στο να είναι ανοιχτά και ελκυστικά στους επισκέπτες και τους κατοίκους, στους επιστημονικά ορθούς όρους προβολής τους, στη διεθνή εν τέλει εικόνα τους και είναι οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για την πολιτική διαχείρισής της.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων καλεί την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου να ξεκαθαρίσει σε όσους επιχειρούν να υποκαταστήσουν τις δημόσιες υπηρεσίες, ότι οι αρχαιολογικοί χώροι, όπως αυτός της Ολυμπίας, είναι εθνικοί και έχουν μία τέτοια υπερτοπική ακτινοβολία, που μόνο η Πολιτεία και η αρμόδια Αρχαιολογική Υπηρεσία μπορεί και πρέπει να διαχειρίζεται.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού οφείλει να διαφυλάξει και να εξασφαλίσει ότι τα ζητήματα διαχείρισης και προβολής των αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα θα παραμείνουν αρμοδιότητα του δημοσίου και των λειτουργών που έχουν αφοσιωθεί δεκαετίες στην μελέτη και ανάδειξή τους», καταλήγει η επιστολή του ΣΕΑ.
