«Ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδος Ε65 με οδηγό… τις αρχαιότητες». Με αυτό τον τίτλο συνεχίζει να φιλοξενείται, στο Κουρσούμ Τζαμί της πόλης των Τρικάλων, η έκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων που αποκαλύφθηκαν κατά τις εργασίες κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδος Ε65 στη Δυτική Θεσσαλία.

Μέσα από ένα τόσο μεγάλο έργο πανελλήνιας εμβέλειας, αναφέρει η αρχαιολόγος-προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων, Κρυσταλλία Μαντζανά, όπως ο αυτοκινητόδρομος Κεντρικής Ελλάδας Ε65, έχουν αποκαλυφθεί και ερευνηθεί κατά μήκος του άξονά του πολλά νέα και σπάνια αρχαιολογικά κατάλοιπα.

Ενδιαφέρον, σύμφωνα με την ίδια, παρουσιάζει το αρχαιολογικό υλικό που έχει εντοπιστεί και το οποίο μέχρι σήμερα παρέμεινε άγνωστο, στη θέση «Κοκκινόβραχος» του οικισμού Ανάβρας Καρδίτσας. Συγκεκριμένα εντοπίστηκε εκτεταμένο νεκροταφείο σε βάθος από 0,30 έως 0,40 μέτρα από την επιφάνεια του εδάφους, με 78 ταφές, οι οποίες ανήκουν στον λακκοειδή τύπο και έφεραν περιμετρικά αργούς λίθους. Πρόκειται, σύμφωνα με την κα Μαντζανά, για τύπο αρκετά συνήθη κατά τη Βυζαντινή και όχι μόνο περίοδο. Αρχικά ανοίγεται ένας λάκκος, ο οποίος οριοθετείται συνήθως από ακατέργαστους λίθους, όπου τοποθετείται ο νεκρός και εν συνεχεία καλύπτεται ενίοτε από χώμα ή καλυπτήριες πλάκες. Στην περίπτωση του «Κοκκινόβραχου», τονίζεται από την κα Μαντζανά, ο προσανατολισμός των τάφων ήταν από ανατολικά προς δυτικά και απουσίαζαν οι καλυπτήριες πλάκες.

Παρά την κακή διατήρησή τους, διευκρινίζεται ότι οι σκελετοί ήταν σε ύπτια θέση και έφεραν τα χέρια στο ύψος του στήθους. Συλλέχθηκαν χάλκινα και σιδηρά κτερίσματα (δακτυλίδια, ενώτια, ψέλλια, περίαπτα κ.ά.), τα οποία συνόδευαν το νεκρό, καθώς και ελάχιστη κεραμική, κυρίως από εφυαλωμένα και αβαφή όστρακα. Βάσει της τυπολογίας των τάφων και των κοσμημάτων, παρά την απουσία πλούσιας κεραμικής και νομισμάτων, το νεκροταφείο πιθανότατα τοποθετείται στους μεσοβυζαντινούς χρόνους και ίσως αποτελεί τμήμα κάποιου οικισμού της περιόδου αυτής.

Στο Καστράκι Καλαμπάκας και στη θέση «Τσίκαρης», που στην περιοχή είναι γνωστή και ως «Κεραμαριά», αποκαλύφθηκε βιοτεχνικό συγκρότημα, αποτελούμενο από πέντε κεραμικούς κλιβάνους και μικρή κεραμική εστία. Σε μικρή απόσταση, σύμφωνα με όσα αναφέρονται και σε σχετικό έντυπο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων, εντοπίστηκαν κατάλοιπα νερόμυλου και ίχνη αγωγού νερού, στοιχεία απαραίτητα για τη λειτουργία των κλιβάνων και την επεξεργασία της πρώτης ύλης (πηλού). Οι κλίβανοι χρησιμοποιούνταν για την όπτηση δομικών υλικών, όπως πλίνθων και κεράμων στέγης.

Η έρευνα στο χώρο, σύμφωνα με την κα Μαντζανά, απέδωσε νομίσματα, μεταλλικά εγχειρίδια, πέταλα, καρφιά και κοσμήματα, καθώς και άφθονα όστρακα εφυαλωμένης και αβαφούς χρηστικής κεραμικής. Η μεγάλη του σημασία, σύμφωνα με την αρχαιολόγο, έγκειται στο γεγονός ότι το συγκρότημα των κλιβάνων αποτελεί σημείο αναφοράς για τον άξονα του «αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδος Ε65», στη δυτική Θεσσαλία, καθώς είναι το πρώτο αντιπροσωπευτικό πλινθοκεραμοποιείο, μεταβυζαντινών χρόνων που αποκαλύφθηκε στον ευρύτερο θεσσαλικό χώρο. Να σημειώσουμε, τέλος, πως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων διενήργησε ανασκαφικές έρευνες στις Περιφερειακές Ενότητες Τρικάλων και Καρδίτσας, και σε άλλες θέσεις, όπως Ανάβρα Καρδίτσας, θέση «Αγία Τριάδα», θέση «Περικεντέδια», Κρηνίτσα Τρικάλων, θέση «Ντρογκάρι», καθώς και στον Παλαιόπυργο Τρικάλων.