Η Αθήνα του Σωκράτη

Κύκλος 5 δίωρων διαλέξεων με τον Τάκη Θεoδωρόπουλο, με θέμα «Η Αθήνα του Σωκράτη», ξεκινάει στο Μουσείο Ηρακλειδών στις 26 Απριλίου 2014.

Σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρόπουλο, πρόκειται για: «Μια περιήγηση στην Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα, στο “ελληνικό θαύμα”, μέσα από το βλέμμα ενός ανθρώπου που το έζησε, βρήκε τον τρόπο να πάρει τις αποστάσεις του για να το κρίνει, και κατέθεσε στην ιστορία τη σκέψη της απορίας και της συνεχούς διερώτησης. Ο Σωκράτης μας δείχνει τον δρόμο, και τον τρόπο, ώστε να πάρουμε τις αποστάσεις από τον σημερινό μονοσήμαντο πολιτισμό μας για να μπορέσουμε να τον κρίνουμε. Είναι κατάθεση πνευματικής ελευθερίας.

»Όσοι παρακολουθήσουν τα σεμινάρια-διαλέξεις, θα έρθουν σε επαφή με τα ίδια τα κείμενα, τις πηγές. Στόχος μου είναι να δείξω, εκτός των άλλων, πως δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός μελετητής για να γίνει αναγνώστης του Πλάτωνα. Αρκεί να ξέρει πώς θα τον προσεγγίσει αποφεύγοντας τα στερεότυπα που τρομάζουν και τον κρατούν αποκλεισμένο».

Πρόγραμμα

— Σάββατο 26 Απριλίου 2014: Η ατοπία και η ειρωνεία.

Η σωκρατική ατοπία μεταμορφώνεται σε λογοτεχνικό ύφος και γίνεται ειρωνεία. Η σχέση της ειρωνείας με τον προφορικό λόγο και η δυσκολία να εντοπιστεί και να οριστεί όταν πρόκειται για γραπτό. Η σχέση φιλοσοφικής στάσης και γραπτού κειμένου. Ορισμοί και παραδείγματα από πλατωνικούς διαλόγους αλλά και σύγχρονους μελετητές όπως ο Βλαστός και ο Γιανκέλεβιτς.

— Σάββατο 10 Μαΐου 2014: Η Αθήνα του 5ου αιώνα.

Ποια ήταν η Αθήνα στα χρόνια του Σωκράτη; Έζησε την άνοδο του Περικλή και την ακμή της δημοκρατίας, τον λοιμό, τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, την κυριαρχία των δημαγωγών, την ήττα της Αθήνας και την τυραννία των Τριάκοντα καθώς και την αποκατάσταση της δημοκρατίας η οποία και τον καταδίκασε σε θάνατο. Η δύναμη της σοφιστικής και ο ρόλος του τραγικού «αγώνα» στην μαιευτική του Σωκράτη. Ο καθημερινός Σωκράτης του Ξενοφώντα.

— Σάββατο 17 Μαΐου 2014: Αριστοφάνης.

Οι «Νεφέλες» του Αριστοφάνη ήταν μια κρίσιμη καμπή στη ζωή και τη δημόσια παρουσία του Σωκράτη. Ο κωμωδιογράφος στην πραγματικότητα προσπαθεί να αντιμετωπίσει την «ατοπία» του τοποθετώντας τον σε έναν τόπο, τη σκηνή της κωμωδίας. Έκτοτε ο Σωκράτης θα προσπαθήσει να αποδείξει πως δεν είναι κωμικός αλλά τραγικός ήρωας, έτσι όπως τον παρουσιάζει ο Πλάτων.

— Σάββατο 24 Μαΐου 2014: Η δίκη του Σωκράτη.

Ένα από τα πιο αινιγματικά γεγονότα στην Ιστορία του Δυτικού Πνεύματος. Πόσο πολιτική ήταν η δίκη και η καταδίκη του Σωκράτη; Η δίκη υπήρξε, κατά κάποιον τρόπο, η ιδρυτική πράξη του «γένους» των διανοουμένων και των σχέσεών τους με την πολιτική εξουσία. Η αλληγορία του σπηλαίου από το έβδομο βιβλίο της Πολιτείας, οι τρεις πλατωνικοί διάλογοι «Ευθύφρων», «Απολογία», «Κρίτων», αλλά και ορισμένα δοκίμια του Μονταίνιου που αναφέρονται σ’ αυτήν.

— Σάββατο 31 Μαΐου 2014: Η αθανασία της ψυχής.

Ο Πλάτων, δια στόματος Σωκράτη, προσπαθεί να υπερασπιστεί τη θεωρία του περί αθανασίας της ψυχής με εντελώς λογικά επιχειρήματα και με τη συνδρομή των μύθων. Πάντως δεν είναι μια αλήθεια εξ αποκαλύψεως που του υπαγορεύεται από κάποια ανώτερη δύναμη. Στην πραγματικότητα είναι μια προέκταση της πολιτικής ύπαρξης, ο τρόπος του να ξεφύγει από την πόλη την οποία ο ίδιος δεν εγκατέλειψε ποτέ όσο ήταν εν ζωή. Δύο περιγραφές του επέκεινα στον Φαίδωνα και την Πολιτεία. Η ίδρυση της Ακαδημίας ως μεταφορά της μετα-πολιτικής ύπαρξης, της αθανασίας της ψυχής.