Σήμερα το απόγευμα [Το περασμένο Σάββατο], ο κυπριακός πολιτισμός θα είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στο Μουσείο Τέχνης του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Μπορεί ο σπάνιος κούρος από παριανό μάρμαρο, ύψους 72 εκ., να είναι ο «σταρ» ανάμεσα στα 110 εκθέματα, όμως είναι βέβαιο ότι οι επίσημοι και προσκεκλημένοι από τη Νέα Υόρκη, την Κύπρο και την Ελλάδα θα κοντοσταθούν για να θαυμάσουν πολλά από τα πέτρινα και πήλινα γλυπτά, τις τοιχογραφίες, τα χρυσά και ασημένια κοσμήματα, τις σφραγίδες, τα νομίσματα, τα κεραμικά και χάλκινα αντικείμενα.

Η έκθεση με τίτλο «Πόλη Χρυσοχούς: Τύμβοι και ναοί στην Αρχαία Κύπρο» («City of Gold. Tomb and Temple in Αncient Cyprus»), που εγκαινιάζεται σήμερα στις ΗΠΑ, έχει πολλαπλούς συμβολισμούς: συμπίπτει με την κυπριακή προεδρία του Συμβουλίου Ευρωπαϊκής Ενωσης, σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 25 χρόνων ανασκαφών στην περιοχή από το Τμήμα Τέχνης και Αρχαιολογίας του Πρίνστον υπό τη διεύθυνση του ομότιμου καθηγητή Ουίλιαμ Τσάιλντς, αναδεικνύει την πλούσια σε ιστορία, αρχιτεκτονική και τέχνη Πόλη Χρυσοχούς, στη ΒΔ Κύπρο, στην οποία συναντούνται πολιτισμοί και θρησκείες από την εποχή του σιδήρου μέχρι την κλασική, ελληνιστική, ρωμαϊκή, βυζαντινή, μεσαιωνική και σύγχρονη περίοδο.

Τα εκθέματα είναι αποτέλεσμα ανασκαφών στις αρχαίες πόλεις του Μαρίου και της Αρσινόης, που χρονολογούνται από το 1929. Τα 60 από αυτά ήρθαν στο φως από την ομάδα του Πρίνστον και τα 50 προέρχονται από τη δουλειά Γερμανών, Βρετανών, Κυπρίων και Σουηδών αρχαιολόγων (συμπεριλαμβανομένου και του Erik Sjoqvist, 1903-1975, σημαντικού Σουηδού επιστήμονα, στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένη η έκθεση). Οι ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς ξεκίνησαν το 1885, αποκαλύπτοντας εκατοντάδες τάφους που περιείχαν εξαίσια χειροποίητα κοσμήματα από χρυσό και γλυπτά.

«Η έκθεση γίνεται σε μια “κομβική” στιγμή για το πανεπιστήμιό μας, με την έννοια ότι αντλεί από τις επιστημονικές μας παραδόσεις και τιμά διακεκριμένους πρωτεργάτες-δασκάλους μας, ενώ ατενίζει προς νέες ακαδημαϊκές κατευθύνσεις», λέει στην «Καθημερινή» ο Δημήτρης Γόντικας, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πρίνστον. «Πατώντας σε γερά θεμέλια (τη μεγάλη παράδοση του πανεπιστημίου στις Κλασικές Σπουδές και την Κλασική Αρχαιολογία), χτίζουμε τις βάσεις για ένα νέο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Μεσογειακής Αρχαιολογίας (από την ελληνορωμαϊκή έως και τη βυζαντινή περίοδο) και προετοιμαζόμαστε για μελλοντικές ανασκαφές σε ελληνικό χώρο, σε συνεργασία με Έλληνες συναδέλφους και υπηρεσίες». Η ανασκαφή, υπογραμμίζει ο κ. Γόντικας, «εστιάζει στις πολιτισμικές διαστρωματώσεις στην Κύπρο, τις κοινωνικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις στη διαχρονία τους, το συναπάντημα πολιτισμών στο νησί από την αρχαϊκή περίοδο μέχρι τις μέρες μας».

Η έκθεση, που θα διαρκέσει ώς τις 20 Ιανουαρίου 2013 (με τη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη ως μείζονος χορηγού), ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εποχής: τα εκθέματα συνδυάζονται με χάρτες και φωτογραφίες, τρισδιάστατες αναπαραστάσεις κτιρίων, δίνοντας έμφαση στην έρευνα, στην τεκμηρίωση, καθώς και στην εντυπωσιακή εξέλιξη της κλασικής αρχαιολογίας τα τελευταία 125 χρόνια. Τα εκθέματα προέρχονται από τη Διεύθυνση Αρχαιοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο του Λούβρου. Κάθε ένα από τα αντικείμενα αναφέρεται «σε μια συναρπαστική πτυχή της κυπριακής τέχνης», σημειώνεται στον κατάλογο. «Βοηθούν να προσεγγίσουμε τον τρόπο που οι καλλιτέχνες αναπαριστούσαν την ανθρώπινη φόρμα, πώς το ανθρώπινο σώμα στολιζόταν, πώς οι εικόνες αποτυπώνουν την ανθρώπινη και θεϊκή εξουσία και πώς διαμορφώνονται οι χώροι ανάλογα με τη χρήση τους: για την καθημερινότητα, για τον θάνατο, για τους θεούς». Όπως δήλωσε στον Τύπο ο διευθυντής του Μουσείου Τέχνης του Πρίνστον, καθηγητής Τζέιμς Στιούαρντ, «η μοναδική κι όμορφη τέχνη που προέρχεται από την Κύπρο, ως σταυροδρόμι του αρχαίου κόσμου, εμβαθύνει την κατανόησή μας για τη στρατηγική και πολιτιστική σημασία της Κύπρου και της ανατολικής Μεσογείου, ως μια εξαιρετικά ευρεία ζώνη της ανθρώπινης ιστορίας».