Το πυκνό πευκοδάσος της Καλαυρείας, του αραιοκατοικημένου νησιού, που μαζί με τη Σφαιρία διαμορφώνουν τον Πόρο, δεν υπήρχε στην αρχαιότητα. Ο τόπος ήταν κάποτε γεμάτος ελαιώνες, αμπελώνες, φαρμακευτικά βότανα αλλά και χαρουπόδεντρα, η ύπαρξη των οποίων «αφηγείται» μια διαφορετική τοπογραφία από τη σημερινή, καθώς η ανάγκη τους για ήλιο υποδηλώνει ότι θα υπήρχαν αρκετά ξέφωτα στην περιοχή, πιθανότατα και κοπάδια ζώων που έβοσκαν γύρω από το Ιερό του Ποσειδώνα στην Καλαυρεία.

Μπορεί η παραπάνω εικόνα να αναπλάθεται μόνο με τη φαντασία, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις φωτογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση «Αρχαιότητες του Πόρου και του Αργοσαρωνικού», η οποία εγκαινιάστηκε την Παρασκευή 17 Αυγούστου, στις 8.30 μμ., στην αίθουσα εκδηλώσεων του Κτιρίου Συγγρού στον Πόρο.

Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από τις ανασκαφές που διεξάγονται στον αρχαιολογικό χώρο της Καλαυρείας, καθώς και σε άλλες περιοχές του Αργοσαρωνικού. Διοργανώνεται από τον δήμο Πόρου, το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών και την ΚΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Στα εγκαίνια της έκθεσης…

Ο Δήμαρχος Πόρου Δημήτρης Στρατηγός καλωσόρισε τους παρισταμένους και απηύθυνε χαιρετισμό, τονίζοντας την οφειλή που έχει ο Δήμος μας προς τους φορείς και τα μέλη της αρχαιολογικής κοινότητας που με την αφοσίωση και το πάθος τους έχουν παράξει σημαντικό έργο, καταδεικνύοντας την μακραίωνη ιστορία του τόπου και τον σημαντικό ρόλο που υπείχε διαχρονικά, ευχαριστώντας τους προσωπικά και εκ μέρους του λαού του Πόρου τόσο για την ομοψυχία που επέδειξαν όλοι οι αρχαιολογικοί φορείς για την προστασία του πολιτισμικού περιβάλλοντός μας όσο και για το ότι κατάφεραν να μεταστρέψουν την άρνηση και την επιφύλαξη με την οποία αντιμετωπίζονταν από τους κατοίκους, σε αποδοχή και σεβασμό.

Στη συνέχεια τον λόγο έλαβαν ο Πρόεδρος του Ι.ΕΝ.Α.Ε. – καθηγητής Προϊστορίας στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων κ. Γιάννος Λώλος ο οποίος αφού ευχαρίστησε τον Δήμο Πόρου για τη συνεργασία αναφέρθηκε στο έργο του Ινστιτούτου σε ολόκληρη την Ελλάδα και τον Αργοσαρωνικό, ο γενικός γραμματέας του ΙΕΝΑΕ και υπεύθυνος της αρχαιολογικής έρευνας που διεξάγεται στο Μόδι, κ. Χρήστος Αγουρίδης, ο οποίος παρουσίασε τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους που χρησιμοποιούν στην υποθαλάσσια έρευνα της περιοχής μας, τις εργασίες και τα ευρήματα.

Η αρχαιολόγος κ. Λένα Κλίντμπεργκ, ως εκπρόσωπος του Σουηδικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, το οποίο και εκπονεί το Ερευνητικό Πρόγραμμα ΄΄Καλαυρεία΄΄ στον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού του Ποσειδώνα αναφέρθηκε στο έργο που επιτελέστηκε τα τελευταία 15 χρόνια από όλα τα μέλη της ομάδας με τη χρηματοδότηση του Ερευνητικού Κέντρου της Εθνικής Τράπεζας της Σουηδίας που λήγει το 2012 και για την πρόθεσή τους να διατηρήσουν στην ίδια καλή κατάσταση τον αρχαιολογικό χώρο, αναφέροντας πως μετά από τόσα χρόνια σε αυτόν τον τόπο νιώθουν δικαιολογημένα πως είναι κατά το ήμισυ ΄΄Ποριώτες΄΄.

Η Έφορος της ΚΣΤ΄ ΕΠΚΑ κ. Στέλλα Χρυσουλάκη αναφέρθηκε στο έργο της τέως Αρχαιολόγου κ. Κονσολάκη, εστιάζοντας στις αρχαιολογικές έρευνες που έγιναν στην βραχονησίδα Μόδι και στη θέση Κάβος Βασίλη και την διάθεσή της για να γίνει ακόμα πιο αισθητό το έργο της ΚΣΤ΄ Εφορείας στο νησί του Πόρου σε συνεργασία με την Δημοτική Αρχή.

Τέλος, κλήθηκε στο βήμα ο αρχαιοδίφης κ. Άδωνις Κύρου να απευθύνει χαιρετισμό. Ο κ. Κύρου μετέφερε στους παρισταμένους τα αισθήματα αγάπης που από νέος έτρεφε για την αρχαιολογική έρευνα και για την περιοχή, καθώς και την πεποίθησή του πως η χώρα μας σε στεριά και θάλασσα έχει τέτοιο αρχαιολογικό πλούτο που ένιωσε πως είναι καθήκον του να συμβάλει στην ανακάλυψη και προβολή του, παρακινώντας τους παρισταμένους να παρακολουθήσουν το παράδειγμά του.

Αμέσως μετά, ακολούθησε η προβολή του τρέιλερ της νέας ταινίας με στιγμιότυπα από τις έρευνες στο Μόδι που προκάλεσε το ενδιαφέρον του κοινού και εν συνεχεία προβλήθηκε η βραβευμένη ταινία “Δοκός, το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο”.

Καλαυρεία

Τις ανασκαφές στην Καλαυρεία διενεργεί, από το 2007, το Σουηδικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Οι έρευνες στην περιοχή πρωτοξεκίνησαν το 1894, όταν οι αρχαιολόγοι Σαμουίλ Βίντε και Λέναρτ Κτζέλμπεργκ πραγματοποίησαν την πρώτη σουηδική ανασκαφή στον ελλαδικό χώρο, ενώ υπήρξε μια ακόμα ανασκαφική περίοδος μεταξύ 1997 και 2006. Οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως πολλά σημαντικά στοιχεία για το Ιερό του Ποσειδώνα, το μεγαλύτερο στον Σαρωνικό, που είναι αφιερωμένο στον θεό της θάλασσας, του οποίου σήμερα μόνο τα ίχνη των θεμελίων είναι ορατά. Το τέμενος, με τις πανάρχαιες ρίζες και τις πολύπλευρες λατρευτικές δραστηριότητες, λειτουργούσε και ως άσυλο. Πρόσφερε, δηλαδή, προστασία σε όσους κατέφευγαν σε αυτό, με πιο γνωστό «ικέτη» τον ρήτορα Δημοσθένη, ο οποίος πέθανε στην Καλαυρεία το 322 π.Χ.

Από τις πιο «διάσημες» ανακαλύψεις των σουηδικών ανασκαφών είναι ο εντοπισμός ενός αρχαίου αποθέτη, μέσα στον οποίο βρέθηκαν μεγάλη ποσότητα σπασμένης κεραμικής, διάφορα αντικείμενα, οστά ζώων και απανθρακωμένα υλικά. Το σενάριο του μεγάλου φαγοποτιού, που «έφτιαξαν» οι αρχαιολόγοι με βάση τα δεδομένα, προσπαθεί να ερμηνεύσει το περίεργο γεγονός που συνέβη στο Ιερό το 165 π.Χ., όταν περισσότερα από 150 άτομα κατανάλωσαν όλων των ειδών τα κρέατα (κατσικίσιο, πρόβιο, μοσχαρίσιο και χοιρινό), αυγά, πουλιά, θαλασσινά, πετρόψαρα, εποχιακούς τόνους, κεφαλόπουλα, πεταλίδες και σαλιγκάρια της θάλασσας, αλλά και φυτικές τροφές, φρούτα, ξηρούς καρπούς και ποτό. Ποια ήταν η αφορμή της μεγάλης αυτής γιορτής, ήταν κάτι που επαναλαμβανόταν συχνά, ποιοι συμμετείχαν και- κυρίως- γιατί στο τέλος έσπασαν όλα τα σκεύη και τοποθέτησαν τμήμα των καταλοίπων του γεύματος σε μια ειδικά διαμορφωμένη περιοχή του αρχαιολογικού χώρου, είναι ερωτήματα που μένει κάποτε να απαντηθούν. Δοκός, το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο Πρόκειται για ναυάγιο που χρονολογείται στην Πρωτοελλαδική ΙΙ περίοδο (2700-2200/2100 π.Χ.). Πήρε την ονομασία του από τη Δοκό, το νησάκι μεταξύ Ύδρας και αργολικής γης, που πρωτοκατοικήθηκε στη νεολιθική εποχή (4η χιλιετία π.Χ.), άκμασε πληθυσμιακά την 3η χιλιετία π.Χ., ενώ κατά περιόδους προτιμήθηκε λόγω του ασφαλούς αγκυροβολίου που παρείχε ή του στρατηγικού σημείου του. Στον βυθό του, σε βάθος 20 μέτρων, εντοπίστηκε στις 23 Αυγούστου 1975 από δύτη του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιοτήτων μεγάλη ποσότητα σπασμένης κεραμεικής. Οι έρευνες που ακολούθησαν έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες για το υψηλό επίπεδο της κεραμεικής τεχνολογίας, το θαλάσσιο ανταλλακτικό εμπόριο και την οικονομία στο Αιγαίο, γύρω στο 2200 π.Χ. Κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της έκθεσης «Αρχαιότητες του Πόρου και του Αργοσαρωνικού», θα μιλήσουν ο καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και πρόεδρος του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, Γιάννος Λώλος, ο αρχαιολόγος και γενικός γραμματέας του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, Χρήστος Αγουρίδης, η αρχαιολόγος του Σουηδικού Ινστιτούτου Αθηνών και του Ερευνητικού Προγράμματος «Καλαυρεία», Λένα Κλίντμπεργκ και η αρχαιολόγος και προϊσταμένη της ΚΣΤ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Στέλλα Χρυσουλάκη. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 31 Αυγούστου. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη, με ώρες λειτουργίας 7.30 μ.μ. ως 9.30 μ.μ.