Séminaire de formation doctorale intitulé: Histoire et archéologie d’Athènes à l’époque impériale (de Sylla aux Hérules)

Γαλλική Σχολή Αθηνών, Αθήνα, 9-23 Οκτωβρίου 2011

Το σεμινάριο διοργανώθηκε στο χώρο της Γαλλικής Σχολής Αθηνών από τους καθηγητές Jean-Yves Marc (Université de Strasbourg / UMR 7044) και Patrick Marchetti (Facultés Universitaires de Namur, Université de Louvain), με τη συμμετοχή των Jean-Charles Moretti (IRAA, MOM, Université de Lyon II), Christine Mauduit (Université de Lyon III) και Bernard Holtzmann (Université de Paris X-Nanterre). Στόχος του σεμιναρίου ήταν η προσέγγιση της Αθήνας των αυτοκρατορικών χρόνων, που έχει προσελκύσει εκ νέου το ενδιαφέρον της έρευνας κατά την τελευταία τριακονταετία.

Στους χρόνους που ακολούθησαν την καταστροφική επιδρομή του Σύλλα η πόλη ευνοήθηκε από αυτοκράτορες και από πολιτικά πρόσωπα, με αποτέλεσμα να διατηρήσει την αίγλη της και την ιδιότητα του πνευματικού κέντρου. Η πόλη επεκτάθηκε προς τα ανατολικά, υδροδοτήθηκε από ένα νέο υδραγωγείο, ενώ κατασκευάστηκαν ναοί, αγορά και δημόσια κτήρια. Όμως, λίγο μετά τα μέσα του 3ου αιώνα η Αθήνα επλήγη από μια νέα επιδρομή, αυτή των Ερούλων.

Το πρόγραμμα του σεμιναρίου περιελάμβανε επισκέψεις σε μουσεία και σε αρχαιολογικούς χώρους, με την άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, καθώς και διαλέξεις με αντικείμενο την ιστορία, την αρχιτεκτονική, τους τρόπους κατασκευής, τη γλυπτική, τους θεσμούς και τα νομίσματα της αυτοκρατορικής Αθήνας, με ανάλυση γραπτών πηγών και επιγραφών. Συχνοί ήταν οι παραλληλισμοί με τη Ρώμη, τη Δήλο, την Έφεσο, την Πέργαμο και τη Θάσο της ίδιας περιόδου, καθώς και οι αναφορές στην ελληνιστική και υστερορωμαϊκή Αθήνα.

Οι καθ. Marc και Moretti παρουσίασαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα των αυτοκρατορικών χρόνων κατά τις επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως στην Αρχαία Αγορά, το Ολυμπιείο, τη Νότια κλιτύ της Ακρόπολης, το μνημείο του Φιλοπάππου, το Παναθηναϊκό Στάδιο, τη Ρωμαϊκή Αγορά και τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Ο καθ. Marchetti μίλησε για τα αντίστοιχα κατάλοιπα στο χώρο της Ακρόπολης και στο Πρυτανείο. Επίσης παρουσίασε την προβληματική της ταύτισης των αρχιτεκτονικών καταλοίπων με αναφορές στο κείμενο του Παυσανία. Μίλησε, τέλος για την ομάδα των στεφανηφόρων νομισμάτων και για τη μετάβαση της Αθήνας από τη δραχμή στο δηνάριο.

Η κ. Mauduit ανέλυσε ενδεικτικά αποσπάσματα των έργων του Πλουτάρχου, του Πολυδεύκη και του Αιλίου Αριστείδη. Ο Holtzmann παρουσίασε την εξέλιξη της αθηναϊκής γλυπτικής, με έμφαση στην παραγωγή αντιγράφων κατά την επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Ακόμη, οι συμμετέχοντες και οι διοργανωτές ξεναγήθηκαν στις αίθουσες του Νομισματικού Μουσείου από την αρχαιολόγο-νομισματολόγο Ευτέρπη Ράλλη, καθώς και στο εργαστήριο συντήρησης από τη συντηρήτρια Έλενα Κοντού.

Στο σεμινάριο συμμετείχαν οκτώ υποψήφιοι διδάκτορές από πανεπιστήμια της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, της Βραζιλίας και της Ελλάδας, οι οποίοι φιλοξενήθηκαν στο χώρο της Γαλλικής Σχολής. Δύο εξ αυτών παρουσίασαν ειδικά θέματα: ο ιστορικός Clément Sarrazanas (ειδίκευση στην αρχαία ελληνική ιστορία) παρουσίασε τη διεξαγωγή αγώνων στην αυτοκρατορική Αθήνα και ο αρχαιολόγος Jérôme Bonnin (ειδίκευση στη ρωμαϊκή αρχαιολογία) την τεχνική λειτουργίας του Ωρολογίου του Κυρρήστου.

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου παρουσιάστηκε το σύνολο των οικοδομικών προγραμμάτων, καθώς και η πνευματική ζωή της Αθήνας κατά τους αυτοκρατορικούς χρόνους, ενώ αναπτύχθηκε προβληματισμός για την ερμηνεία γνωστών αρχιτεκτονικών καταλοίπων και διατυπώθηκαν νέες προτάσεις.

Λαμπρινή Χιώτη

Αρχαιολόγος, M.Sc. «Προστασία Μνημείων» Ε.Μ.Π.

Υποψήφια Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών