Τα 80 χρόνια του γιορτάζει σήμερα το μουσείο που θεωρείται η διαχρονική κιβωτός της ιστορίας του Ελληνισμού. Από το 1930 που ο ιδρυτής του Αντώνης Μπενάκης μετέτρεψε το νεοκλασικό οίκημα της οικογενείας επί της Βασιλίσσης Σοφίας σε μουσειακό χώρο προκειμένου να στεγάσει τις συλλογές αντικειμένων τα οποία είχε αρχίσει να συλλέγει ήδη από την εποχή της Αλεξάνδρειας ως σήμερα, η εξέλιξη του Μουσείου Μπενάκη υπήρξε τέτοια που ίσως ούτε ο δημιουργός του θα μπορούσε να φανταστεί. Νέα κτίρια και εκθεσιακοί χώροι, παραρτήματα, αρχεία, εργαστήρια και εκδόσεις συγκροτούν ένα πλέγμα δραστηριοτήτων που εξακτινώνονται στους τομείς της τέχνης και της πνευματικής δημιουργίας.

Έτσι, αν το «καμάρι» του μουσείου είναι σήμερα το Νέο Κτίριό του στην οδό Πειραιώς, που λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο υψηλών απαιτήσεων, εφάμιλλο πολλών του εξωτερικού, στον Κεραμεικό η δημιουργία του Ισλαμικού Μουσείου συνιστά μια νέα για την Ελλάδα πολιτισμική πρόταση. Στην οικία της Πηνελόπης Δέλτα στην Κηφισιά στεγάζονται τα Ιστορικά Αρχεία του μουσείου, το εργαστήριο του Γιάννη Παππά αποτελεί μοναδικό δείγμα χώρου εργασίας ενός γλύπτη, ενώ η Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα που θα εγκαινιαστεί σε λίγο καιρό στο σπίτι του στην οδό Κριεζώτου περιλαμβάνει έργα του ιδίου αλλά και της νεοελληνικής γενιάς του ΄30. Εν τέλει πρόκειται για τη μοναδική περίπτωση μουσειακού οργανισμού εν Ελλάδι με τέτοια δραστηριότητα και ακτινοβολία- και διεθνή-, το οποίο μάλιστα λειτουργεί ως ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου. Και φυσικά είναι το πλέον επιτυχημένο. Το μυστικό του;

«Ένα σύστημα ανοιχτό, αλλά και κοινωνικά ευαίσθητο, κάτι που του εξασφαλίζει την εμπιστοσύνη της ευρύτερης αποδοχής», όπως λέει ο διευθυντής του, καθηγητής Άγγελος Δεληβοριάς, ο άνθρωπος που εκτόξευσε κυριολεκτικά το μουσείο στη νέα εποχή βάζοντας τη σφραγίδα του στην εικόνα αλλά και στην ουσία του σημερινού Μουσείου Μπενάκη. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που συλλέκτες, δημιουργοί ή φιλότεχνοι δωρίζουν το έργο τους ή και περιουσιακά στοιχεία τους στο μουσείο γνωρίζοντας τον σεβασμό με τον οποίο αντιμετωπίζεται το καθετί αλλά και- γιατί όχι; εμπιστευόμενοι τη φερεγγυότητά του. Έτσι και σήμερα το βράδυ οι καλεσμένοι στα γενέθλια του μουσείου καλούνται να γίνουν και δωρητές: από 1 ευρώ ως και πολύ πολύ περισσότερα αν το επιθυμεί κανείς ως κίνηση υποστήριξης στο έργο που επιτελείται.

Ο κόσμος όλος, από τη Σικελία ως την Κίνα
Το Ισλαμικό Μουσείο, με τις συλλογές που άρχισαν να συγκροτούνται από τον Αντώνη Μπενάκη στην Αίγυπτο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα με έργα τέχνης από τις Ινδίες και την Περσία, τη Μεσοποταμία και τη Μικρά Ασία, τη Μέση Ανατολή, την Αραβία, την Αίγυπτο και τη Β. Αφρική ως τη Σικελία και την Ισπανία, συγκαταλέγεται στα πιο σημαντικά παγκοσμίως. Περισσότερα από 8.000 δείγματα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, χρυσοχοΐας, υφαντικής, ξυλογλυπτικής, υαλουργίας, επιτύμβιες στήλες και όπλα συνθέτουν τη συνέχεια του ισλαμικού χρόνου από την πρωτοϊσλαμική ως την οθωμανική εποχή και την εξέλιξη της ισλαμικής τέχνης ως τον 19ο αιώνα. Εξάλλου, μια μοναδική και πλούσια ομάδα υφασμάτων περιλαμβάνεται στη συλλογή της κοπτικής τέχνης με έργα που συνταιριάζουν την αιγυπτιακή παράδοση, τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό αλλά και στοιχεία της χριστιανικής θρησκείας. Πάνω από 1.300 αντικείμενα που εικονογραφούν τον κινεζικό πολιτισμό από την τρίτη χιλιετία π.Χ. ως τον 19ο αι. περιλαμβάνονται στην κινεζική συλλογή και, τέλος, η προκολομβιανή συντίθεται από αντικείμενα που ανήκουν στους λεγόμενους «πολιτισμούς των Άνδεων».

Η Ελλάδα παρούσα
Περισσότερα από 40.000 έργα που καταγράφουν τον χαρακτήρα του ελληνικού κόσμου από την Αρχαιότητα και την εποχή της ρωμαϊκής κυριαρχίας ως τη μεσαιωνική περίοδο του Βυζαντίου, από την πτώση της Κωνσταντινούπολης, την περίοδο της φραγκικής και οθωμανικής κατοχής ως την έκρηξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας το 1821 και από την περίοδο της διαμόρφωσης του νέου ελληνικού κράτους ως το 1922, τη χρονιά που σημαδεύει η Μικρασιατική Καταστροφή, περιλαμβάνει το μουσείο στο Κεντρικό του Κτίριο.
Με 3.000 τ.μ. εκθεσιακούς χώρους, αμφιθέατρο χωρητικότητας 300 ατόμων και αίθριο 850 τ.μ., το Νέο Κτίριο φιλοξενεί εκθέσεις ελλήνων και ξένων δημιουργών, συνέδρια, μουσικές και θεατρικές εκδηλώσεις και κάθε άλλη μορφή τέχνης λειτουργώντας ως εμπροσθοφυλακή της σύγχρονης δημιουργίας.

Πηγή: Το Βήμα, 16/9/10