Το ερώτημα της κοστολόγησης της επιστήμης δεν είναι νέο. Η σύνδεση των εννοιών της γνώσης και της επένδυσης στην κυριολεκτική τους διάσταση, που σχετικά πρόσφατα ξεκίνησε στην Ελλάδα, έχει μακριά ιστορία στις ακαδημαϊκές κοινότητες του εξωτερικού, όπου η εκπόνηση σπουδών συνδέεται με μια σειρά εξόδων που απαιτούν τη λήψη υποτροφιών και φοιτητικών δανείων – όλα προς αποπληρωμή με τα πρώτα κέρδη του αποφοίτου και νεαρού εργαζόμενου.

Με την οικονομική κρίση να συνεχίζεται, η κοστολόγηση της επιστήμης από ακαδημαϊκές αρχές αλλά και κρατικές και ανεξάρτητες επιτροπές ανάγεται σε μια πραγματικότητα που οδηγεί – προς επιβίωση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων – στην πρόκριση συγκεκριμένων επιστημονικών χώρων εις βάρος κάποιων άλλων. Μεγάλος χαμένος κατά την παραπάνω αξιολόγηση, οι ανθρωπιστικές επιστήμες. Με το δικαιολογητικό ότι η θεωρητική μεθοδολογία δεν εξασφαλίζει απτές δεξιότητες και άμεση θέση στην αγορά εργασίας, σχολές, τμήματα και ακαδημαϊκά ιδρύματα κλείνουν ή συγχωνεύονται με άλλα, πιο θετικής κατεύθυνσης. Στην Ελλάδα η δημοτικότητα των θεωρητικών σχολών στους υποψήφιους φοιτητές πέφτει, η πρόσληψη προσωπικού είναι δεωρητικά αδύνατη ενώ η έγκριση των κονδυλίων για τη διδασκαλία ήδη θεσμοθετημένων αντικειμένων είναι δύσκολη. Στο εξωτερικό η μείωση κρατικών και ιδιωτικών κονδυλίων για τις ανθρωπιστικές επιστήμες είναι δραματική και εντάσσεται στις τοπικές προσπάθειες για οικονομικό”νοικοκύρεμα”.  Πρόσφατα παραδείγματα η απειλή της ιταλικής κυβέρνησης για κλείσιμο της Ιταλικής Σχολής στην Αθήνα και η σχεδιαζόμενη κατάργηση από τις αρχές του King’s College του Λονδίνου της έδρας Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, κάτι που επίσης αποσοβήθηκε.

Η ευτυχής έκβαση στα δύο παραπάνω περιστατικά όμως δεν αναιρεί το ερώτημα του εάν και κατά πόσο αξίζει κυριολεκτικά και μεταφορικά η ενασχόληση με τις ανθρωπιστικές σπουδές. Ειδικά στη Βρετανία, όπου προτάθηκε ακόμη και η επιβολή φόρου στους πανεπιστημιακούς αποφοίτους, αναζωπυρώνεται η συζήτηση αναφορικά με το κέρδος και τη ζημία όσων επιλέγουν να σπουδάσουν κάποια ανθρωπιστική επιστήμη. Έτσι, η Βρετανική Ακαδημία ανακοίνωσε την διεξαγωγή δημόσιας συζήτησης στις 20 Σεπτεμβρίου. Στη διοργάνωση θα λάβουν μέρος σημαίνουσες προσωπικότητες των ανθρωπιστικών ακαδημαϊκών κύκλων στο Ηνωμένο Βασίλειο και θα συζητηθούν η προσφορά των ανθρωπιστικών σπουδών στο Ηνωμένο Βασίλειο, το αν και κατά πόσο αυτές αποτελούν πολυτέλεια, καθώς και η συμβολή τους στη βρετανική οικονομία σε αντιπαραβολή με τις θετικές επιστήμες (οικονομικά, μηχανική, πληροφορική). Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί στο κτίριο της Royal Society και η είσοδος, αν και απαιτείται κράτηση, είναι ελεύθερη.

Σύνταξη, με πληροφορίες από Βρετανική Ακαδημία, 30/08/10

Ζ.Ξ.