Η κλιματική αλλαγή, τα απρόσμενα ακραία φυσικά φαινόμενα, οι ανθρωπογενείς φυσικές καταστροφές αλλά και η πολιτική αστάθεια είναι μερικοί μόνο από τους κινδύνους που απειλούν τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και καθιστούν απαραίτητη την προσπάθεια εύρεσης τρόπων για την καλύτερη προστασία τους. Αυτό ήταν το αντικείμενο του τριήμερου σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε αυτές τις μέρες στην Άκρα του Ισραήλ, υπό την αιγίδα της Αρχής Αρχαιοτήτων της χώρας και της UNESCO. Το σεμινάριο αποτελεί συνέχεια της επιτυχημένης διοργάνωσης που είχε πραγματοποιηθεί στη χώρα μας, στην περιοχή της Ολυμπίας, την περασμένη χρονιά.

Η ανάγκη λήψης μέτρων για τη διατήρηση των μνημείων είναι επιτακτική στο Ισραήλ, καθώς ως σταυροδρόμι τριών θρησκειών και δύο αντιμαχόμενων λαών διαθέτει πλούσια και ποικιλόμορφη πολιτιστική κληρονομιά αλλά και πλήττεται συνεχώς από πολέμους και καταστροφές. Επίσης, η σεισμικότητα του εδάφους, το ξηρό κλίμα καθώς και οι μεταβολές που προκαλούνται από τη μόλυνση του περιβάλλοντος συντελούν στην απειλή σημαντικών μνημείων στα Ιεροσόλυμα, την Τιβεριάδα, τη Masada, τη Beith Shan, την Καισάρεια και άλλες. Σύμφωνα μάλιστα με τον επικεφαλής της ομάδας συντήρησης έργων τέχνης της Αρχής Αρχαιοτήτων, Jacques Nagar, 45% των ψηφιδωτών που έχουν ανευρεθεί στη χώρα βρίσκονται σε κίνδυνο, και αν και το ποσοστό έχει μειωθεί (ήταν 51% πριν από 14 χρόνια), πολλά ακόμα πρέπει να γίνουν για τη βελτίωση της κατάστασης.

“H διαχείριση της ασφάλειας των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μια πρόκληση που αντιμετωπίζουν όλες οι χώρες” δήλωσε ο Raanan Kislev,επικεφαλής του αρμόδιου φορέα της Αρχής σχετικά με τη συντήρηση μνημείων. Πράγματι, στη διοργάνωση έλαβαν μέρος εκπρόσωποι δεκαέξι χωρών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν η Ιταλία, η Ιαπωνία, το Περού, η Τανζανία, η Κίνα και η Ινδία.

Σε γενικές γραμμές πάντως το πρόβλημα της προστασίας των μνημείων φαίνεται να ξεκινά στο ότι ενώ τεράστια ποσά δαπανώνται για ανασκαφές, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα προγράμματα συντήρησης και με την έρευνα για νέους τρόπους προστασίας.
“To κράτος δεν διαθέτει κονδύλια για συντήρηση και μακροχρόνια προγράμματα σχεδιασμού” συμπληρώνει ο Nagar αναφερόμενος στην ανάπλαση των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σύμφωνα με τον Kislev, η εφαρμογή πολιτικών προετοιμασίας και ανταπόκρισης απέναντι σε πιθανές απειλές θα συντελούσε στην προστασία των μνημείων. Τέτοιες πολιτικές θα περιλάμβαναν τόσο τεχνικά έργα συντήρησης και διατήρησης των χώρων, όσο και ενημέρωση του κοινού για την καλλιέργεια πολιτιστικής επίγνωσης με σκοπό τον περιορισμό φαινομένων βανδαλισμού.

Δυσκολότερα όπως φαίνεται όμως είναι τα προβλήματα που προκύπτουν από φυσικές καταστροφές, κυρίως σεισμούς και πυρκαγιές. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου πάντως παρουσιάστηκε πρόγραμμα μελέτης του μεγέθους της σεισμικής δραστηριότητας σε διάφορες περιοχές και του αντίκτυπου που αυτή μπορεί να έχει σε ανάλογα μνημεία. Το πρόγραμμα αναπτύσσεται από τον καθηγητή Yosef Hatzor του Πανεπιστημίου Ben-Gurion και πρόκειται να δοκιμαστεί σε θέσεις όπως η Μasada και το Φρούριο Nemrod, προκειμένου να καθοριστεί το είδος των αρχιτεκτονικών ενισχύσεων που θα μπορούσαν να προστατέψουν τα μνημεία αυτά από την καταστροφή.

Πηγή: Haaretz, 16/11/09

http://www.haaretz.com/hasen/pages/ShArt.jhtml?itemNo=1128396

Ζ.Ξ.