Πλήθος μικροοργανισμών διαβρώνουν τα αρχαία μνημεία σε ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμα και στην Ακρόπολη, οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχουν διαπιστώσει ύστερα από πολύχρονες έρευνες ότι αυτοί οι οργανισμοί- είναι κυρίως κυανοβακτήρια- προκαλούν σοβαρές αλλοιώσεις στα μάρμαρα καθώς φθείρουν τη δομή του υλικού και επηρεάζουν το χρώμα τους.
Η μελέτη της φθοράς των μνημείων της Ακρόπολης από τους μικροοργανισμούς άρχισε τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζεται έως σήμερα από ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όπως λέει στα «ΝΕΑ» η κ. Αδριανή Πανταζίδου, επίκουρος καθηγήτρια του Τομέα Οικολογίας και Ταξινομικής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, «η μικροσκοπική ανάλυση δειγμάτων από διάφορες θέσεις του Παρθενώνα, των Προπυλαίων και του Θεάτρου του Διονύσου έδειξε ότι στα μνημεία υπήρχε πληθώρα φωτοσυνθετικών μικροοργανισμών, τα οποία αποτελούνταν κυρίως από κυανοβακτήρια, και χλωροφύκη».
Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν κλασικές και σύγχρονες μεθόδους έρευνας- όπως η ηλεκτρονική μικροσκοπία και οι μοριακές τεχνικές- και διαπίστωσαν ότι η φωτοσυνθετική μικροχλωρίδα που αναπτύσσεται ως επιλιθική ή και ενδολιθική, επιδρά άμεσα και έμμεσα στα μάρμαρα.
Τα κυανοβακτήρια είναι πρωτοπόροι προκαρυωτικοί οργανισμοί, οι οποίοι αποτελούν το κύριο μέρος της φωτοσυνθετικής μικροχλωρίδας και σχετίζονται με τη φθορά του δομικού υλικού καθώς επιτείνουν υπάρχουσες απολεπίσεις και αποφλοιώσεις της εξωτερικής επιφάνειας των μαρμάρων. Επιπλέον, αποδείχτηκε ότι οι ίδιοι οργανισμοί προκαλούσαν χρωματικές αλλοιώσεις στο δομικό υλικό του Θεάτρου του Διονύσου, όπως ποικιλόχρωμες κηλίδες και μελανόμορφες ταινίες.
Οι ρίζες των φυτών. Για να αντιμετωπιστεί η φθοροποιός δράση των μικροοργανισμών ο κ. Βασίλειος Γαλάτης, καθηγητής του Τομέα Βοτανικής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει αναπτύξει μια μέθοδο για να αφαιρεί προσεκτικά τα φυτά που αναπτύσσονται στις σχισμές των μαρμάρων. Σύμφωνα με τον καθηγητή, έχει παρατηρηθεί ότι οι ρίζες των φυτών αποτελούν σε γενικές γραμμές πηγή συσσώρευσης μικροβιακών πληθυσμών και γι΄ αυτό τον λόγο πρέπει να απομακρύνονται. Παράλληλα, η ερευνητική ομάδα της κ. Αμαλίας Δ. Καραγκούνη, αναπληρώτριας καθηγήτριας του Τομέα Βοτανικής στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μελετά από τον Μάρτιο του 2002 την ποικιλότητα των μικροοργανισμών στα μνημεία της Ακρόπολης και προσπαθεί να βρει τρόπο για να αντιμετωπίσει τη φθορά τους.
Η κ. Καραγκούνη και οι συνεργάτες της επισκέφθηκαν την Ακρόπολη σε διαφορετικές εποχές του χρόνου και πήραν δείγματα των μικροοργανισμών από σημεία των μνημείων τα οποία τους υπέδειξε η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ).
Όπως διαπίστωσαν, οι μικροβιακοί πληθυσμοί ήταν σχετικά σταθεροί και οι εποχικές διακυμάνσεις τους στις διάφορες θέσεις δειγματοληψίας ήταν ελάχιστες. Επίσης διαπίστωσαν ότι οι καιρικές συνθήκες όπως οι βροχοπτώσεις, οι υψηλές θερμοκρασίες και γενικώς οι απότομες εναλλαγές του περιβάλλοντος είναι υπεύθυνοι παράγοντες για την εμφάνιση των μικροβιακών πληθυσμών και τις διακύμανσεις που παρουσιάζουν. Μεγαλύτερη ποικιλότητα των μικροοργανισμών παρατηρήθηκε στα σημεία που λόγω της θέσεις τους πάσχουν από υγρασία και σκίαση.
Οι ειδικοί αποφάσισαν σε συνεργασία με την ΥΣΜΑ να μελετήσουν την επίδραση διαφόρων αντιμικροβιακών ουσιών που παρουσίασαν στοεργαστήριο αντιμικροβιακή δράση, ώστε να βρεθεί το σκεύασμα που αποφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα για τη συντήρηση των μνημείων της Ακρόπολης σε βάθος χρόνου.
Πηγή: Τα Νέα, Στέφανος Κρίκκης (28/6/08)
