Την δεκαετία του 1950,  η αποκάλυψη μιας μεγάλης οικιστικής θέσης στην Τουρκία ήρθε να αλλάξει την ιστορία της ανθρωπότητας. Η θέση που είχε έκταση ονομαζόταν Τσατάλ Χογιούκ, χρονολογήθηκε στην νεολιθική και χαλκολιθική περίοδο και έγινε διάσημη για τις ιδιόμορφες πλίνθινες κατοικίες της όπου η είσοδος ήταν στην οροφή, την απουσία δρόμων, τα κατάλοιπα τοιχογραφιών στα κτίσματά της – μεταξύ τους ο πρώτος  γνωστός «χάρτης» του κόσμου – και τις αινιγματικές ταφές στα δάπεδα των οικιών της. Σημαντικότερο όλων όμως ήταν ότι ο οικισμός, που φιλοξένησε 10.000 κατοίκους, είναι ίσως η πρώτη γνωστή ανθρώπινη εγκατάσταση με αστικό χαρακτήρα: το ισχυρότερο παράδειγμα όπου οι πρώην κυνηγοί και συλλέκτες προσπάθησαν να φτιάξουν μια οργανωμένη κοινωνία,  κάνοντας ένα αλματώδες βήμα στον πολιτισμό.

Με αφορμή τις αποκαλύψεις στο Τσατάλ Χογιούκ ξεκίνησε μια σειρά από θεωρίες για τις απαρχές της αστικοποίησης και των σύγχρονων κοινωνικών δομών. Μία από αυτές σχετίζεται με την οικογενειακή ζωή και είχε ως απαρχή τις χαρακτηριστικές ταφές του χώρου.  Κάθε οικία έκρυβε στο δάπεδό της περί τις 30 ταφές ανθρώπων όλων των ηλικιών, τις οποίες οι επιστήμονες είχαν ερμηνεύσει ως συγγενείς μεταξύ τους. Το πόρισμα είχε βγει με βάση παράλληλα άλλων κοινωνιών και χωρίς να έχει γίνει βιολογική μελέτη στο ανθρωπολογικό υλικό. Και παρά τον προβληματισμό που δημιουργούσαν συγκεκριμένα ερωτηματικά  – όπως οι αυτόνομες ταφές ακόμη και σε παιδία οκτώ ετών που θα περίμενε κανείς να ταφούν με τους γονείς τους –  η θεωρία της συγγένειας έκανε το γύρο των αρχαιολογικών ακαδημαϊκών αμφιθεάτρων ανά τον κόσμο εδώ και πέντε δεκαετίες!

Σήμερα όμως, νέα δεδομένα έρχονται να κλονίσουν τη θεωρία αυτή. Αφορμή έδωσε η πρόσφατη  μελέτη των ανθρωπολογικών καταλοίπων από τους Marin Pilloud και Clark Spencer Larsen η οποία εστίασε στην εξέταση των δοντιών των νεκρών. Η μελέτη αυτή έδειξε ότι οι άνθρωποι που βρίσκονταν θαμμένοι  ακόμη και κάτω από την ίδια οικία στο Τσατάλ Χογιούκ, δεν εμφάνιζαν ίχνη συγγένειας, γεγονός που ωθεί την έρευνα διαφορετικών κοινωνικών δομών, πιο πολύπλοκων και λιγότερο εμφανών. Έτσι, τα νέα δεδομένα φαίνεται να προάγουν μια θεωρία σύμφωνα με την οποία την επιλογή της οικίας να γίνεται όχι με βάση το γένος αλλά με άλλα, διαφορετικά κριτήρια που ίσως θεωρούνταν σημαντικά για την καλή λειτουργία της κοινωνίας εκείνης. « Νομίζω ότι όσο η κοινωνία γίνεται πιο οργανωμένη και σύνθετη, το γένος από μόνο του δεν είναι αρκετό για να την κρατήσει ενωμένη», λέει ο διάσημος αρχαιολόγος Ian Hodder, επικεφαλής της έρευνας του χώρου. «Αυτό συστήνει ότι βρίσκονταν σε ένα αρκετά σύνθετο επίπεδο κατά το οποίο χρειάζονταν κάτι πολύ πιο σύνθετο από το γένος», συμπληρώνει.