Αρχαιολογικό Μουσείο Ισθμίας

Ο οικισμός της Ράχης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ισθμίας

Η ανακάλυψη το 1954 ενός χρυσού ενωτίου (ΙΜ 65) οδήγησε στη διενέργεια ανασκαφών (1954-1956, 1989) νότια του Ιερού του Ποσειδώνα, στο λόφο που φέρει την τοπική ονομασία «Ράχη».

Στα μέσα περίπου του 4ου αι. π.Χ. στη Ράχη είχε αναπτυχθεί ένας μικρός οικισμός. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν 25 οικίες, ενώ αναμφίβολα υπήρχαν αρκετές περισσότερες πάνω στη βραχώδη επιφάνεια του λόφου όπου τη σύγχρονη εποχή αναπτύχθηκαν λατομεία
Η Οικία 2 βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της περιοχής που έχει ερευνηθεί ανασκαφικά. Η Οικία είχε εσωτερικά 3 δωμάτια και μια αυλή με δεξαμενή για νερό. Πάνω στο σκληρό βράχο είχε λαξευτεί ένας αποθηκευτικός χώρος με αυτόνομη πρόσβαση από το δρόμο. Πίσω από την Οικία II βρίσκονταν Δημόσια Λουτρά με δύο χώρους. Στην περιοχή αυτή βρέθηκαν πήλινοι λουτήρες όπως αυτός που εκτίθεται (ΙΜ 816).
Η Οικία 10 ήταν μικρότερη με μόνο 3 δωμάτια. Είχε ένα καθιστικό πάνω από το ισόγειο και μια αυλή με μια μεγάλη δεξαμενή. Στο ισόγειο βρέθηκαν αποθηκευμένοι πολλοί εμπορικοί αμφορείς, σαν αυτούς που σήμερα βρίσκονται στην Έκθεση του Μουσείου (Ενότητα εμπορίου- εμπορικών αμφορέων).

Η διάρκεια ζωής του οικισμού της Ράχης ήταν μόνο 150 χρόνια. Η εύρεση στον χώρο όπλων όπως βλήματα από σφενδόνες (ΙΜ 453,5630), αιχμές δοράτων (ΙΜ 4049), λαβές ακοντίων, λίθινες μπάλες καταπελτών (ΙΜ 813,2023A,2023B) κ.α., δείχνει ότι οι κάτοικοι, προτού ο οικισμός παραδοθεί στις φλόγες και καταστραφεί αμύνθηκαν σθεναρά ενάντια σε εισβολείς, πιθανά τους Ρωμαίους.

Από τα αρχαιολογικά στοιχεία (νομίσματα, ενσφράγιστες λαβές αμφορέων, κεραμική), που βρέθηκαν στα συντρίμμια φαίνεται ότι τα γεγονότα αυτά διεξήχθησαν γύρω στο 198 π.Χ., κατά τη διάρκεια του Β΄ Μακεδονικού Πολέμου και επέφεραν το οριστικό τέλος της κατοίκησης του οικισμού.