Το άρθρο πραγματεύεται τις ιδεολογικές χρήσεις του κλασικού παρελθόντος κατά τη μετακλασική εποχή (3ος π.Χ.–3ος μ.Χ).

Ο δόκιμος ιστοριογραφικός όρος «ελληνορωμαϊκός πολιτισμός» χρησιμοποιείται για να δηλώσει το πολιτισμικό αμάλγαμα που προήλθε από τη συνάντηση της ρωμαϊκής δύναμης και του ελληνικού πνεύματος. Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε αυταπόδεικτη τη θέση ότι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είναι το θεμέλιο του νεότερου δυτικού πολιτισμού, φαίνεται όμως ότι ορθότερη είναι η άποψη σύμφωνα με την οποία ο δυτικός κόσμος υιοθέτησε τη ρωμαϊκή εκδοχή του ελληνικού πολιτισμού. Όσο και αν κολακεύει τους Νεοέλληνες το γνωστό ρητό ότι η Ελλάδα «υποδούλωσε το αγροτικό Λάτιο με το πνεύμα της», τα όποια θραύσματα πραγματικότητας που ανιχνεύουμε μέσα από πηγές του ελληνιστικού και του ρωμαιοκρατούμενου χώρου αφηγούνται μια διαφορετική ιστορία.

Χωρίς πολιτική αυτονομία και πρωτότυπη πολιτισμική παραγωγή, η ρωμαϊκή Ελλάδα υπήρξε terra incognita για αρχαιολόγους και ιστορικούς της αρχαιότητας. Οι ιδεολογικές ανάγκες του νεοελληνικού κράτους εξυπηρετούνταν καλύτερα από τη μελέτη της κλασικής αρχαιότητας.

Ίσως η ένταξη της Ελλάδας στην Ενωμένη Ευρώπη να δώσει έμφαση στη μελέτη της ρωμαϊκής Ελλάδας, καθώς οι νέες συνθήκες που θα αντιμετωπίσει ο Ελληνισμός απαιτούν τη δημιουργία ενός νέου ιδεολογήματος που θα ενδιαφέρεται για πιο οικουμενικές λύσεις.