Σωτήρης Βογιατζής, Το Καθολικό της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος. Ιστορία και αρχιτεκτονική, συνεργασία: Βασιλική Συθιακάκη-Κριτσιμάλλη, Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα 2019, σελ. 272.
ISBN: 978-618-5209-52-0
Το Καθολικό της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας αποτελεί ένα εμβληματικό κτήριο για την ιστορία του Αγίου Όρους, καθώς πρόκειται για το πρώτο από τα μεγάλα Καθολικά που κατασκευάστηκαν στη χερσόνησο, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά στην ιστορία του Αγίου Όρους τη μορφή των μοναστηριών που γνωρίζουμε σήμερα. Επίσης, είναι ένα κτήριο ακριβώς χρονολογημένο το 963, γεγονός που σπανίζει στα μεσοβυζαντινά κτήρια, ακόμα και στα σημαντικότερα. Τέλος, οι συνθήκες της ίδρυσής του είναι εν πολλοίς γνωστές από τα κείμενα. Παρ’ όλα ταύτα, το κτήριο εμφανίζεται περιορισμένα στη διεθνή βιβλιογραφία, κυρίως χάρη στις μελέτες του Παύλου Μυλωνά. Ωστόσο έλειπε μέχρι σήμερα μια μονογραφία που να αναλύει το σύνολο του κτηρίου, την ιστορία του, τις επιρροές του και τις διαδοχικές φάσεις του με αναλυτικά σχέδια και εικόνες. Βασισμένο σε σύγχρονη λεπτομερή ηλεκτρονική αποτύπωση και φωτογράφιση, το παρόν πόνημα προσπαθεί να καλύψει το κενό αυτό, αποτελώντας μια πλήρη και εμπεριστατωμένη μελέτη της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής του κτηρίου.
Ακολουθούν τέσσερα παραρτήματα: στο πρώτο αναπτύσσεται η διακόσμηση με πλακίδια Ιζνίκ του κυρίως ναού, στο δεύτερο παρατίθεται σύνταγμα των ναών με κιονοστήρικτες λιτές-νάρθηκες, στο τρίτο, το οποίο έχει συγγραφεί από τη Βασιλική Συθιακάκη-Κριτσιμάλλη, δρα αρχαιολόγο, αναπτύσσεται διεξοδικά το θέμα της μαρμάρινης διακόσμησης του ναού και στο τέταρτο συλλέγονται οι ναοί με κυλινδρικό τύμπανο.
Στο βιβλίο περιλαμβάνεται εκτενής περίληψη στα αγγλικά και ρωσικά.
