Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» έχει αναπτύξει πολύχρονη συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού –αρχικά με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και στη συνέχεια με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας και τη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεώτερων Μνημείων– με στόχο τη διάσωση των καθολικών των Μονών Παναγία Κεχριά και Παναγία Εικονίστρια. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας οι ειδικοί αναστηλωτές Γιάννης Πύλουρης και Αποστολία Οικονομοπούλου, της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων του ΥΠΠΟΑ πραγματοποίησαν πρόσφατα αυτοψία στα παραπάνω μνημεία, για τη συλλογή στοιχείων που απαιτούν οι μελέτες αποκατάστασής τους. Αυτοψία επίσης έγινε και στο Κάστρο, για να προχωρήσουν οι μελέτες αποκατάστασης που έχουν εγκριθεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, αλλά εκκρεμούν τροποποιήσεις που είχαν προταθεί από το ΚΑΣ από τον Δεκέμβριο του 2014.

Το χρονικό της συνεργασίας και των ενεργειών

Οι μελέτες συντήρησης για το καθολικό της Μονής Κεχριάς, που αφορούν τις τοιχογραφίες, το τέμπλο και τις εικόνες του τέμπλου, έχουν συνταχθεί από τη Διεύθυνση Συντήρησης του ΥΠΠΟΑ με πρωτοβουλία και την υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος» και σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας.  Παραμένει σε εκκρεμότητα η μελέτη αποκατάστασης που θα δρομολογηθεί στο εξής από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠΠΟΑ.

Οι μελέτες αποκατάστασης και συντήρησης (τοιχογραφιών, τέμπλου και εικόνων τέμπλου)  για το καθολικό της Μονής Εικονίστριας συντάχθηκαν με πρωτοβουλία και ενέργειες του Συλλόγου, σε συνεργασία με την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, και εγκρίθηκαν από το ΚΑΣ. Παραμένει σε εκκρεμότητα η τροποποίηση της μελέτης αποκατάστασης, που θα δρομολογηθεί στο εξής από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠΠΟΑ.

Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τις αυτοψίες των ειδικών στα παραπάνω μνημεία, έγιναν εργασίες στερέωσης του υποστρώματος και της ζωγραφικής επιφάνειας των φορητών εικόνων των τέμπλων, όπως και σωστικές επεμβάσεις σε τμήματα τοιχογραφιών, για τη συγκράτηση τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειας στα οποία εντοπίζονταν ρωγμές και προβλήματα αποφλοίωσης.

Τα μνημεία

Η Μονή Παναγία Κεχριά είναι ιστορικό μοναστήρι της Σκιάθου, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, χαρακτηρισμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το Υπουργείο Πολιτισμού (ΦΕΚ 644Β΄/2-10-1965). Είναι αφιερωμένη στην Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ανήκει στην Ι. Μητρόπολη Χαλκίδας, Ιστιαίας και Β. Σποράδων και είναι μετόχι της Ι.Μ. Ευαγγελιστρίας Σκιάθου. Το μόνο οικοδόμημα της Μονής που δεν καταστράφηκε και διατήρησε την αρχική του μορφή είναι το καθολικό, που ανήκει στον τύπο των μικρών μονόχωρων τρουλαίων ναών με πλευρικές κόγχες. Το καθολικό είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, που χαρακτηρίζονται από εικονογραφική πληρότητα, μνημειακότητα και καλλιτεχνική ποιότητα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο του τέλους του 18ου αι., κατασκευασμένο σύμφωνα με την τριμερή καθ’ ύψος διάρθρωση των μεταβυζαντινών τέμπλων με έξεργο ξυλόγλυπτο διάκοσμο. Μεγάλης σπουδαιότητας είναι οι δεσποτικές εικόνες του τέμπλου, οι οποίες μαζί με το βημόθυρο του τέμπλου, φυλάσσονται στο Μουσείο της Ι.Μ. Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Σκιάθου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η εικόνα «Ρόδον το Αμάραντο», που απεικονίζει την Υπεραγία Θεοτόκο βρεφοκρατούσα, με κεντρικό σύμβολό της το Ρόδο.

Η Μονή Εικονίστριας έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ. Η ίδρυσή της ανάγεται στο β’ μισό του 17ου αι., είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και είναι η Πολιούχος της Σκιάθου. Ανήκει δε στην Ι. Μητρόπολη Χαλκίδας, Ιστιαίας και Β. Σποράδων, ως μετόχι της Ι.Μ. Ευαγγελιστρίας Σκιάθου. Ο κατάγραφος κυρίως ναός αποτελεί ένα σημαντικό ζωγραφικό σύνολο του 18ου αιώνα (επιγραφή 1741), που χαρακτηρίζεται από εικονογραφική πληρότητα, μνημειακότητα και καλλιτεχνική ποιότητα. Το υψηλής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, σύγχρονο των τοιχογραφιών, είναι ένα από τα καλύτερα σωζόμενα παραδείγματα.