Φωτογραφίες-ντοκουμέντα αλλά και φωτογραφίες που έχουν να αφηγηθούν ιστορίες «μαγικές» ανθρώπων και μνημείων από την πλέον φωτογραφημένη πόλη του κόσμου, την Κωνσταντινούπολη, φωτογραφίες μιας «ασπρόμαυρης», αλλά τόσο… χρωματιστής Ανατολής για τους τουρίστες της Εσπερίας, αλλά και φωτογραφίες που επιδιώκουν να εφεύρουν τον εαυτό τους ως έργα τέχνης, φωτογραφίες από την εκπνοή του 19ου αιώνα στην πόλη-σύμβολο Ανατολής-Δύσης, φιλοξενεί από την Τρίτη 25 Απριλίου, στους χώρους της, η Αγιορειτική Εστία Θεσσαλονίκης.

Στην έκθεση παρουσιάζονται 50 φωτογραφίες των Jean Pascal Sebah (1872-1947) και Polycarpe Joaillier (1848-1904), οι οποίοι δημιούργησαν το φωτογραφικό εργαστήριο Sebah & Joaillier και ασχολήθηκαν κυρίως με τη φωτογράφιση της Κωνσταντινούπολης και της Αιγύπτου.

Οι φωτογραφίες της έκθεσης προέρχονται από τη Φωτοθήκη της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης, ενώ οι εκδόσεις προέρχονται από τη συλλογή σπάνιων βιβλίων της. Τη βιβλιοθήκη του δώρισε το 1963 στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ο Ελληνοαιγυπτιώτης Ιωάννης (Γιάγκος) Τρικόγλου (Αλεξάνδρεια, 1888 – Αθήνα, 1966).

«Η Φωτοθήκη της Τρικογλείου Βιβλιοθήκης περιελάμβανε 105 φωτογραφίες. Επιλέξαμε τις 50, ενώ οι υπόλοιπες θα προβάλλονται σε ειδικό βίντεο στις εγκαταστάσεις της έκθεσης. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη ματιά των φωτογράφων, οι οποίοι παρότι επίσημοι φωτογράφοι του Σουλτάνου ξεφεύγουν συχνά από την τουριστική λογική της εποχής (καταγραφή τοπίων) και επιχειρούν να επανεφεύρουν τη φωτογραφία, επιχειρώντας να διηγηθούν και ιστορίες της Ανατολής μέσα από τα “κλικ” τους, παίζοντας ένα παιγνίδι άκρως σουρεαλιστικό», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εκ των επιμελητών της έκθεσης Θοδωρής Μάρκογλου.

«Οι εικόνες με τα χαρακτηριστικά της καρτ-ποστάλ είναι συγχρόνως και απόπειρες διαχείρισης του φωτός και της σκιάς στη σύνθεση. Είναι ηθογραφικές και εθνογραφικές, αλλά ταυτόχρονα η παρουσία της ανθρώπινης μορφής “καδράρεται” σε ένα μελαγχολικό, συμβολικό, ενίοτε σουρεαλιστικό, τοπίο, εικόνες δηλαδή τουριστικές, αλλά με βαθιά εικαστικό χαρακτήρα. Η διττή αυτή φύση καθιστά τις εικόνες αυτές ξεχωριστές ακόμη και σήμερα, όχι μόνο ως ντοκουμέντα της εποχής και ως δείγματα της τεχνολογίας της, αλλά και ως προσπάθειες της φωτογραφίας του 19ου αιώνα να ανυψωθεί στο επίπεδο των καλών τεχνών» σημειώνουν στο κείμενο τους οι επιμελητές Θοδωρής Μάρκογλου, Αντώνης Σαραγιώτης και Μαρία Φαρμάκη.

Τα τζαμιά της Αγίας Σοφίας, του Σουλτάνου, ο Ιππόδρομος, ο πύργος του Γαλατά, οι αποβάθρες των πορθμείων στο Εμίνονου, καφενεία, δρόμοι, αχθοφόροι, ναργιλέδες, επιτύμβιες στήλες, χριστιανικοί ναοί, γέφυρες πρωταγωνιστούν στις εικόνες του φωτογραφικού διδύμου, που συνέθεταν ο νεαρός Jean Pascal Sébah και ο 24 χρόνια μεγαλύτερός του Γάλλος Polycarpe Joaillier. Σκοπός της δουλειάς τους ήταν η παραγωγή εντυπωσιακών φωτογραφικών λευκωμάτων, τα οποία προορίζονταν να πουληθούν σε επισκέπτες από τη Δύση, που γοητεύονταν από το φυσικό περιβάλλον και τα μνημεία του παρελθόντος, ωστόσο, σε κάποιες από τις φωτογραφίες εμφανίζονται δείγματα της πρόθεσης των φωτογράφων για τη δημιουργία όχι μόνο ντοκουμέντων αλλά και έργων τέχνης. Αποδέκτης, μάλιστα, ενός από τα εντυπωσιακά λευκώματα του φωτογραφικού διδύμου (επισήμων φωτογράφων του σουλτάνου) υπήρξε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Γκρόβερ Γκλίβελαν. Το λεύκωμα βρίσκεται σήμερα στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.

Η έκθεση «Η Κωνσταντινούπολη των Jean Pascal Sebah & Polycarpe Joaillier (1890-1900) από την Τρικόγλειο Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ» πραγματοποιείται στο πλαίσιο του εορτασμού της συμπλήρωσης των 90 χρόνων της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης του ΑΠΘ και συνδιοργανώνεται από την Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και την Αγιορειτική Εστία. Φιλοξενείται στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας (Κτίριο Νεδέλκου, Εγνατίας 109, Θεσσαλονίκη) και θα είναι ανοιχτή καθημερινά (Δευτέρα και Τετάρτη 09:00-16:00, Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή 09:00-20:00, Σάββατο 09:00-14:00) ως τις 10 Ιουνίου 2017.