Στο πολύπλευρο εικαστικό έργο του Μιχάλη Κατζουράκη, που αναδεικνύει τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία, είναι αφιερωμένη η αναδρομική έκθεση με τίτλο «Παραλλαγές 1954-2014», που θα φιλοξενείται στο κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη έως τις 5 Απριλίου 2015.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες αναδρομικές που ακολουθούν μια αυστηρή χρονολογική σειρά, η έκθεση χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που επικεντρώνονται στις αφορμές για τη δημιουργία ζωγραφικών και γλυπτικών έργων. Το θέμα της κάθε ενότητας παρουσιάζεται με τις παραλλαγές του, αποκαλύπτοντας έτσι τη διαδικασία κατασκευής και τονίζοντας τη σημασία της. Στις Παραλλαγές το αρχείο του καλλιτέχνη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο: αποτελεί τον τόπο μέσα από τον οποίο προκύπτουν οι αφηγήσεις στο χώρο του μουσείου και παράλληλα φανερώνει τον τρόπο που το ίδιο το έργο μετασχηματίζει το χώρο της πόλης.
Το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος με τις επεμβάσεις του στο αστικό τοπίο απασχολεί τον Μιχάλη Κατζουράκη τα τελευταία εξήντα χρόνια. Ο καλλιτέχνης περπατά στην πόλη συλλέγοντας ίχνη που βρίσκονται διάσπαρτα μέσα της. Ξαναπερνά από τα ίδια μέρη με διαφορά ετών, παρατηρεί και καταγράφει με τον φωτογραφικό του φακό τη μεταβολή του αστικού τοπίου. Απομονώνει συγκεκριμένες όψεις αυτού του τοπίου, οι οποίες του κεντρίζουν το ενδιαφέρον και εξάπτουν την περιέργειά του. Κοντοστέκεται για να τις φωτογραφίσει, άλλοτε γιατί συμπυκνώνουν την ψυχολογία του τη δεδομένη χρονική στιγμή και άλλοτε γιατί θέλει να τις περισώσει από τη λήθη, την αφομοίωση ή την καταστροφή τους από την κατασκευαστική μανία του ανθρώπου.
Τα ίχνη που προτιμά να συλλέγει ο Μιχάλης Κατζουράκης απαντούν συχνά σε πυκνές συσσωρεύσεις υλών, σε σωρούς αντικειμένων και εναποθέσεις υλικών (στοιβαγμένες ψαροκασέλες, καυσόξυλα και κασόνια παρατεταγμένα και επιμελώς τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, αραγμένες ψαρόβαρκες, παλιά ξύλινα καφάσια και παλέτες, βιβλία, κοντέινερ, παρατημένα βαγόνια), εκεί δηλαδή όπου δημιουργείται από το χέρι του ανθρώπου, εντελώς τυχαία, μια ποιητική γεωμετρία. Άλλες φορές, τα ίχνη αναζητούνται και εντοπίζονται σε εισόδους και εξόδους, ανοίγματα και περάσματα είτε του βλέμματος είτε του σώματος, όπως πόρτες και παράθυρα, ενίοτε φραγμένα με σανίδες, ασπρισμένα με ασβέστη ή καλυμμένα με εφημερίδες. Το μάτι του καλλιτέχνη πέφτει, σχεδόν εμμονικά, επάνω σε θραύσματα, σκαλωσιές και πληγωμένες προσόψεις κτηρίων, αλλά και σε ενδιάμεσους χώρους, που περνούν συνήθως απαρατήρητοι, όπως μεσοτοιχίες, πλινθόκτιστες μάντρες και σήματα οδικής κυκλοφορίας.
Η έκθεση Παραλλαγές ξεκίνησε στις 10 ∆εκεμβρίου του 2012 με μια πεντάωρη προβολή σλάιντ που πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο του Μιχάλη Κατζουράκη στον Κεραμεικό. Σχεδιάστηκε τα τελευταία δύο χρόνια και ολοκληρώνεται στο Μουσείο Μπενάκη, όπου παρουσιάζεται στο κοινό. Πρόκειται για μια αναδρομική έκθεση, η οποία, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος της, ακολουθεί μια ανοιχτή μουσική δομή. Παρότι καλύπτει σχεδόν εξήντα χρόνια καλλιτεχνικών πειραματισμών με τη φόρμα, το χρώμα και την ύλη, η έκθεση αυτή δεν σηματοδοτεί το τέλος μιας εικαστικής διαδρομής. Απεναντίας, αποτελεί ένα σημείο συνάντησης, μια προσωρινή παύση, προτού ξεκινήσει ένα ακόμη σεργιάνι που θα προσφέρει τις αφορμές για περισσότερες ανακαλύψεις στους ανεξερεύνητους κόλπους της πόλης.
Τα έργα προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Μιχάλη Κατζουράκη, από ιδιωτικές συλλογές και από συλλογές Ελληνικών Μουσείων.
Την έκθεση συνοδεύει αναλυτικός κατάλογος, έκδοση του Μουσείου Μπενάκη, με κείμενο του επιμελητή της Χριστόφορου Μαρίνου και φωτογραφικές αναπαραγωγές των έργων.
Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος. Συντονισμός έκθεσης: Κωνσταντίνος Παπαχρίστου.
Πού και πότε
Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο Οδού Πειραιώς, Πειραιώς 138 και Ανδρονίκου. Τηλ.: 210 3453111.
Διάρκεια έκθεσης: 29 Ιανουαρίου – 5 Απριλίου 2015. Ωράριο λειτουργίας: Πέμπτη, Κυριακή: 10.00-18.00, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-22.00, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη: Κλειστά.
