Ταυτότητες και μνήμη στα Βαλκάνια του 19ου αιώνα

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, σε συνεργασία με άλλα έντεκα Μουσεία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, παρουσιάζει την πρωτοποριακή διεθνή έκθεση «Imagining the Balkans, Ταυτότητες και Μνήμη στον μακρύ 19ο αιώνα». Πρόκειται για μία φιλόδοξη συνεργασία Mουσείων Eθνικής Iστορίας, που συντονίστηκαν υπό την αιγίδα της UNESCO και με την υποστήριξη του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), ώστε να εξερευνήσουν από κοινού την ανάδυση των σύγχρονων εθνικών ταυτοτήτων και των εθνικών κρατών, με επίκεντρο τον 19ο αιώνα – μια περίοδο μετάβασης από τις μεγάλες πολυεθνικές αυτοκρατορίες (Οθωμανοί και Αψβούργοι) προς κοινωνίες που διαπνέονται από εθνικές ιδέες και επιδιώκουν τη δημοκρατική νομιμοποίηση.

Η έκθεση παρουσιάζει μία ιστορία ιδεολογικών, κοινωνικοπολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών μεταλλάξεων στα Βαλκάνια, χωρίς να εστιάζει σε γεγονότα και ημερομηνίες. Διηγείται μία κοινή ιστορική πορεία, μέσα από την οποία αναδύονται ομοιότητες μεταξύ λαών και κρατών, οι οποίες συνήθως κρύβονται πίσω από εθνικούς ανταγωνισμούς και διεκδικήσεις.

Η επιστημονική προσέγγιση στηρίζεται σε εμπνευσμένες πανεπιστημιακές μελέτες, που επιχειρηματολογούν πως η εικόνα των Βαλκανίων ως τόπου έριδας, μισαλλοδοξίας, οπισθοδρόμησης, δεν είναι παρά ένα ιδεολογικό κατασκεύασμα, που αγνοεί τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής μας. Αντίθετα, τα Βαλκάνια έχουν σε πολλούς τομείς να επιδείξουν μία εξέλιξη συγκρίσιμη με αυτή της υπόλοιπης Ευρώπης, καθώς και σημαντικές πρωτοπορίες σε συγκεκριμένους τομείς.

Μέσα στο ομολογουμένως δύσκολο σημερινό πολιτικό περιβάλλον της περιοχής μας, η έκθεση δείχνει ότι η μελέτη της ιστορίας δεν είναι απαραίτητα διχαστικό θέμα ανάμεσα στους λαούς. Η αισιόδοξη αυτή οπτική τονίζεται από το σχεδιασμό, που βασίζεται σε έντονες χρωματικές εναλλαγές. Η ισότιμη συνεργασία μουσείων και ειδικών από όλες τις βαλκανικές χώρες αποτελεί από μόνη της πρωτοτυπία και αποτελεί έμπρακτη εφαρμογή της κυρίαρχης αυτής ιδέας. Γι’ αυτό και η έκθεση εντάσσεται στο πρόγραμμα της UNESCO «Πολιτισμός: Μία Γέφυρα προς την Ανάπτυξη».

Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος στα ελληνικά και τα αγγλικά.