Το γύψινο πρόπλασμα του μνημείου των Ελλήνων ξεριζωμένων από τη Μικρά Ασία το 1922, που φιλοτέχνησε ο Κύπριος γλύπτης Παναγιώτης Πασάντας για τον δήμο Χανίων, δεσπόζει στο κέντρο της αίθουσας του μουσείου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, όπου βρήκε στέγη η Μόνιμη Συλλογή Κειμηλίων του Μικρασιατικού Ελληνισμού, κειμήλια τα οποία συγκέντρωσε με μόχθο ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Κύπρου.

Ο Σύνδεσμος ιδρύθηκε το 2011 από την πρόεδρό του, Μόνα Σαββίδου-Θεοδούλου, εκπαιδευτικό και λογοτέχνη, καταγόμενη από την Αλλάγια της νότιας Μ. Ασίας. Όλα τα κειμήλια έχουν αρχειοθετηθεί, καταλογογραφηθεί και σύντομα αναμένεται να ενταχθούν στην ηλεκτρονική πανευρωπαϊκή βιβλιοθήκη EUROPEANA.

Τα εγκαίνια της Συλλογής έγιναν το βράδυ της Πέμπτης από τον υπουργό Παιδείας της Κύπρου Κώστα Καδή και τον Έλληνα πρέσβη Βασίλη Παπαϊωάννου.

«Η δημιουργία της Μόνιμης Συλλογής Κειμηλίων του Μικρασιατικού Ελληνισμού της Κύπρου μέσα από τα δεκάδες εκθέματα πληροί τους βασικούς στόχους του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου για περισυλλογή, μελέτη, διάσωση, ανάδειξη και διαφύλαξη των μικρασιατικών κειμηλίων και τη διατήρηση και αναζωογόνηση της μικρασιατικής παράδοσης καθώς και την προβολή των πνευματικών και εν γένει πολιτισμικών επιτευγμάτων των Μικρασιατών» τόνισε η Μόνα Σαββίδου-Θεοδούλου.

Τα 270 και πλέον εκθέματα της Συλλογής προέρχονται από 33 μέλη και φίλους του Συνδέσμου, καθώς και φορείς, όπως το Βυζαντινό Μουσείο και η Πινακοθήκη του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, η Πρεσβεία της Ελλάδος στη Λευκωσία και ο Μητροπολίτης Κένυας Μακάριος.

Η Συλλογή χωρίζεται σε έξι θεματικές ενότητες:

α. Ελληνική Μικρά Ασία πριν το 1922 μέσα από χαρακτικά, βιβλία και χάρτες.

β. Μικρασιατική Καταστροφή.

γ. Θρησκευτικά κειμήλια (εικόνες).

δ. Κοσμικά κειμήλια (μουσικά όργανα, κεντήματα, ενδύματα, χαλιά κ.λπ.).

ε. Διάφορα έγγραφα (πιστοποιητικά κ.λπ.).

στ. Φωτογραφικό υλικό με τις μορφές των Μικρασιατών της Κύπρου πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενεάς.

Τη Μόνιμη Συλλογή συνοδεύει ο πολυτελής κατάλογος «90 χρόνια Μνήμη Μικρασίας…» 192 σελίδων, τον οποίο επιμελήθηκαν οι βυζαντινολόγοι δρ Ιωάννης Ηλιάδης, διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου και Πινακοθήκης του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄, και ο δρ Χαράλαμπος Χοτζάκογλου, γραμματέας του Συνδέσμου Μικρασιατών Κύπρου. Ο κατάλογος εκδόθηκε το 2012 με την ευκαιρία της περιοδικής Έκθεσης που είχε διοργανωθεί στο Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄.

Ο κ. Ηλιάδης δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η Συλλογή σκοπό έχει να αφηγηθεί μιαν άγνωστη πτυχή της ιστορίας της Κύπρου, να αντληθούν διδάγματα και παραλληλισμοί και παράλληλα να προβληθεί η προσφορά των Μικρασιατών στην κοινωνία της Κύπρου, μνημονεύοντας τους ανθρώπους που χάθηκαν στην προσπάθειά τους να σωθούν από τις σφαγές και τους διωγμούς».