Κύκλο διαλέξεων με θέμα «Γλώσσες και αλφάβητα μουσουλμάνων και μη μουσουλμάνων υπηκόων στην οθωμανική αυτοκρατορία» εγκαινιάζει στο Σισμανόγλειο Μέγαρο της Κωνσταντινούπολης το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ).

Οι διαλέξεις «άνοιξαν» με ομιλία με θέμα «Καραμανλήδες και Καραμανλήδικα έντυπα» της Ευαγγελίας Μπαλτά του Προγράμματος Οθωμανικών Σπουδών του ΕΙΕ και θα «κλείσουν», τον Μάιο, με τα «Τουρκογιαννιώτικα στιχοπλάκια και τις τουρκοκρητικές μαντινάδες, την «Εβραιοτουρκική και ladino γραμματεία» και τα «Αρμενοτουρκικά έντυπα».

Το πρόγραμμα έχει προκαλέσει ιδιαίτερη εντύπωση στην ακαδημαϊκή κοινότητα και τον κύκλο των δυτικών πολιτιστικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στην Κωνσταντινούπολη για πολλές δεκαετίες (ορισμένα από τον 19ο αιώνα). Ο κύκλος των διαλέξεων αξιολογείται ως «γενέθλιος πράξη» της ελληνικής πολιτιστικής παρουσίας και για πρώτη φορά οι προγραμματισμένες ομιλίες συγκεντρώνουν εμπειρογνώμονες και ερευνητές από όλες τις γωνιές της πρώην αυτοκρατορίας, προκειμένου, όπως σημειώνουν, «να φωτιστεί μία λιγότερο ίσως αναγνωρισμένη πλευράς της φιλολογικής ιστορίας της οθωμανικής κοινωνίας».

«Εθνότητες οι οποίες διαφοροποιούνταν μεταξύ τους από τη θρησκεία ή το θρησκευτικό δόγμα στο οποίο πίστευαν, έγραφαν τη γλώσσα, που μιλούσαν, η καθεμιά με το δικό της αλφάβητο, το αλφάβητο των βιβλίων της θρησκευτικής της παράδοσης», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Μπαλτά.

Οι ομιλίες θα αφορούν την ελληνόφωνη γραμματεία των Τουρκοκρητικών και Τουρκογιαννιωτών, των οποίων τα περισσότερα κείμενα, προϊόντα κυρίως παραδοσιακής προφορικής σύνθεσης, ήταν γραμμένα σε αραβικό αλφάβητο. Τέλος, μια ομιλία θα είναι αφιερωμένη στη ladino, τη γλώσσα των Σεφαραδιτών Εβραίων της αυτοκρατορίας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ζούσε στη Θεσσαλονίκη.

«Στόχος του κύκλου των διαλέξεων είναι να παρουσιάσει όψεις της πολιτισμικής ποικιλότητας της πολυγλώσσου, πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής οθωμανικής αυτοκρατορίας», διευκρινίζει η κ. Μπαλτά και προσθέτει: «Θέλουμε να συζητηθούν οι ιδεολογικές διεργασίες που κρύβονται πίσω από συλλογικές συμπεριφορές και νοοτροπίες των εθνοθρησκευτικών κοινοτήτων».

Σημειώνεται ότι στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, όπου θα φιλοξενηθούν οι διαλέξεις, στεγάζεται μια σπάνια βιβλιοθήκη, η βιβλιοθήκη του πατρός Σακκουλίδη, που περιλαμβάνει πλήρη συλλογή των καραμανλήδικων εντύπων.