Ο χώρος, ένα μικρό, μάλλον άσημο, μνημείο μόλις μισή ώρα με το τρένο από το κέντρο της Ρώμης. Η ιστορία του, ενδιαφέρουσα. Το Κάστρο (Καστέλο) του Ιουλίου Β’, όπως είναι γνωστό σήμερα, κατασκευάστηκε από τον καρδινάλιο Giuliano della Rovere, μετέπειτα Πάπα Ιούλιο Β’, λάτρη των τεχνών και πάτρωνα του Μιχαήλ Αγγέλου. Το μέλλον του, αβέβαιο.

Είναι ένα από τα δεκάδες μνημεία της Ιταλίας που έχουν έρθει αντιμέτωπα με τις οδυνηρές συνέπειες της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τη χώρα.

Το κάστρο βρίσκεται πολύ κοντά στην Όστια Αντίκα, το αρχαίο λιμάνι της Ρώμης, και μέχρι σήμερα κατάφερνε να προσελκύει αρκετούς επισκέπτες. Ωστόσο, η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά. Οι περικοπές στη χρηματοδότηση έχουν οδηγήσει σε συρρίκνωση του προσωπικού και πλέον είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες μόνο μία φορά την εβδομάδα και μόνο κατόπιν συνεννοήσεως.

Το κάστρο είναι ένα από τα δύο κάστρα της Ρώμης. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1483 και 1487 σε σχέδια του Φλωρεντινού αρχιτέκτονα Baccio Pontelli, σε μια θέση με μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς προστάτευε την τελευταία στροφή του Τίβερη, πριν το ποτάμι χυθεί στη θάλασσα. Ήταν επίσης έδρα των αξιωματούχων που συνέλεγαν έσοδα για το Βατικανό από τους δασμούς που πλήρωναν τα πλοία που έρχονταν στη Ρώμη.

Κατασκευασμένο από μάρμαρο και άλλα υλικά που προέρχονταν από τα γειτονικά ερείπια, ήταν φτιαγμένο για πόλεμο. Τα πάντα ήταν σχεδιασμένα με στόχο την αποτελεσματική άμυνα, από τις επάλξεις, όπου ήταν στημένα τα κανόνια και καυτό λάδι διοχετευόταν σε ειδικά κανάλια, μέχρι την τάφρο στο κάτω μέρος του. Διέθετε επίσης φούρνους για την παρασκευή ψωμιού, αποθήκες πυρομαχικών και σιτηρών, και όλα όσα χρειάζεται κάποιος για να αντέξει σε μια πολύμηνη πολιορκία.

Το κάστρο αντανακλά επίσης τη μεγάλη αγάπη του Πάπα Ιούλιου Β’ για τις τέχνες. Τοιχογραφίες, φιλοτεχνημένες από καλλιτέχνες της σχολής του Baldassarre Peruzzi, διατηρούνται ακόμα πάνω από το κεντρικό κλιμακοστάσιο που οδηγεί στα παπικά διαμερίσματα. Στη διάρκεια εργασιών αποκατάστασης που ξεκίνησαν πριν από τέσσερα χρόνια αποκαλύφθηκαν έργα με τους άθλους του Ηρακλή και ανάγλυφες παραστάσεις σκαλισμένες σε πέτρα, όπου απεικονίζονταν αρχαίοι Ρωμαίοι αυτοκράτορες. Ωστόσο οι εργασίες σταμάτησαν πριν ολοκληρωθούν.

Στην Ιταλία υπάρχουν περισσότερα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ενταγμένα στον σχετικό κατάλογο της UNESCO από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, όμως τα τελευταία χρόνια ο προϋπολογισμός για τον πολιτισμό έχει περικοπεί δραματικά. Τα χρήματα δεν επαρκούν για τη λειτουργία και τη συντήρησή τους. Πρόσφατα, μάλιστα, η κυβέρνησε πρότεινε την πώληση εκατοντάδων ιστορικών κτιρίων με στόχο τη μείωση του χρέους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2011, η Φαρνεζίνα, το ιταλικό Υπουργείο Εξωτερικών, ανακοίνωσε πως η Ιταλία έδωσε 25 εκατ. ευρώ σε προγράμματα και ιδρύματα της UNESCO, και 14,3 εκατ. ευρώ σε γενικότερα πολιτιστικά προγράμματα, γεγονός που καθιστά την Ιταλία τον 6ο μεγαλύτερο δωρητή του οργανισμού παγκοσμίως. Ακόμα, όμως, και η ιταλική κυβέρνηση έχει έρθει αντιμέτωπη με την ανάγκη για συρρίκνωση αυτού του προϋπολογισμού ή ακόμα και με το να ζητά ενημέρωση σχετικά με το πού και πώς δαπανώνται αυτά τα χρήματα εντός της UNESCO.

Το Καστέλο είναι μόνο ένας από τους πολλούς χώρους που υποφέρουν από τέτοιες ελλείψεις. Έχοντας να ανταγωνιστεί χιλιάδες άλλους ιστορικούς θησαυρούς της Ιταλίας, ρωμαϊκά κατάλοιπα, αναγεννησιακές εκκλησίες και ανεκτίμητα έργα τέχνης, μάχεται καθημερινά για την επιβίωσή του.