Πρωτοβουλία με σκοπό την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και γνώσης σχετικά με το ρωμαϊκό παρελθόν στον ελλαδικό χώρο ανέλαβαν το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο, το Μουσείο Μπενάκη, το ΕΙΕ – Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών και η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα.

Αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας, αφορμή της οποίας υπήρξε το ολοένα αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις ρωμαϊκές σπουδές στην Ελλάδα, όπως αυτό αποτυπώνεται σε πρόσφατα συνέδρια, νέες μελέτες, ειδικές έρευνες και ανακαλύψεις, είναι το Ρωμαϊκό Σεμινάριο.

Μέσω ενός προγράμματος διαλέξεων, εργαστηρίων ειδικού ενδιαφέροντος και άλλων εκδηλώσεων, φιλοδοξία του Σεμιναρίου είναι να λειτουργήσει ως αφετηρία για μια στενότερη συνεργασία και συχνότερη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ αρχαιολόγων, ιστορικών, επιγραφολόγων και άλλων ειδικών επιστημόνων, που ασχολούνται συστηματικά με τη μελέτη διαφόρων πτυχών του συγκεκριμένου γνωστικού πεδίου.

Αντικείμενο του Σεμιναρίου είναι η παρουσίαση νέων αρχαιολογικών ανακαλύψεων, συνθετικών μελετών και ερμηνευτικών προσεγγίσεων που σχετίζονται με τον πολιτισμό του ηπειρωτικού και νησιωτικού ελλαδικού χώρου στις διάφορες εκφάνσεις του κατά τη σταδιακή ενσωμάτωση και ένταξή του στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Μέσω της συνεκτίμησης αρχαιολογικών και γραπτών τεκμηρίων, το επίκεντρο τοποθετείται στη διερεύνηση των διαφόρων εξελίξεων που προέκυψαν από τη ρωμαϊκή κατάκτηση τόσο στις πόλεις όσο και στην ύπαιθρο, σε τοπικό, περιφερειακό και επαρχιακό επίπεδο. Βασική παράμετρο αποτελεί και η σύγκριση φαινομένων του ελλαδικού χώρου με εξελίξεις σε άλλες περιοχές του ρωμαϊκού κόσμου.

Το χρονολογικό φάσμα άμεσου ενδιαφέροντος καλύπτει την περίοδο από τον 2ο αι. π.Χ. έως τον όψιμο 3ο αι. μ.Χ., χωρίς όμως να παραγνωρίζονται τυχόν φαινόμενα συνέχειας με προηγούμενες και επόμενες ιστορικές περιόδους.

Η δραστηριότητα του Σεμιναρίου συνίσταται κατά κύριο λόγο σε μια ετήσια σειρά διαλέξεων κατά τακτά χρονικά διαστήματα, με επακόλουθη συζήτηση. Την ευθύνη της διοργάνωσης των διαλέξεων έχει η Οργανωτική Επιτροπή, η οποία και λαμβάνει την απόφαση σχετικά με την επιλογή των ομιλητών και την κατάρτιση του προγράμματος.

Η διοργάνωση των διαλέξεων προγραμματίζεται με βάση θεματικούς άξονες ενδιαφέροντος, με επίκεντρο συγκεκριμένες περιοχές του ελλαδικού χώρου και με έμφαση σε συγκεκριμένες κατηγορίες τεκμηρίων, καθώς επίσης στην προβληματική της αξιολόγησης και ερμηνείας τους.

Για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του Σεμιναρίου, προσκλήσεις έχουν απευθυνθεί σε διακεκριμένους ακαδημαϊκούς και ερευνητές. Επιπλέον, προτάσεις από ενδιαφερόμενους ομιλητές μπορούν να υποβάλονται απευθείας στην Οργανωτική Επιτροπή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (romanseminar@gmail.com) υπό τη μορφή μιας σύντομης περίληψης 250 περίπου λέξεων. Ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες είναι προτάσεις από αρχαιολόγους των Εφορειών Αρχαιοτήτων και μουσείων, καθώς επίσης των ελληνικών και ξένων επιστημονικών ιδρυμάτων.

Η Οργανωτική Επιτροπή αποτελείται από τους: Francesco Camia (ΙΙΕ), Valentina Di Napoli (ESAG), Σταύρο Βλίζο (Μουσείο Μπενάκη), Δημήτρη Γρηγορόπουλο (DAI Athen) και Βασίλη Ευαγγελίδη (ΥΠ.ΠΑ.Θ.Π.Α.).