Σε κατάχωση του αρχαίου ναού που βρίσκεται σε οικόπεδο της οδού Αντιγονιδών, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, προχωρά άμεσα η Aρχαιολογική Yπηρεσία, με στόχο, όπως τονίζουν οι αρχαιολόγοι, την προστασία των πολυκατοικιών που γειτονεύουν με το οικόπεδο, καθώς και του ίδιου του μνημείου. Χτες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της κατάχωσης.

«Χρειάζεται απαραίτητα να γίνει πρόχειρη κατάχωση μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της απαλλοτρίωσης. Δεν μιλάμε για μόνιμη κατάχωση αλλά για προσωρινή. Οι γειτονικές οικοδομές είναι εδώ και 12 χρόνια “στον αέρα”, ενώ την άνοιξη υποχώρησε τμήμα του πεζοδρομίου, λόγω διάβρωσης του εδάφους. Ήδη περίοικοι διαμαρτύρονται, εκφράζοντας ανησυχίες για το τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση σεισμού. Ποιος θα έχει την ευθύνη, αν συμβεί κάτι; Η Αρχαιολογική Υπηρεσία, φυσικά», τονίζει στον «Αγγελιοφόρο» η προϊσταμένη της ΙΣΤ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Βασιλική Μισαηλίδου.

Ήδη έχουν δοθεί τα χρήματα για την κατάχωση από το υπουργείο Πολιτισμού, αφού το έργο θεωρήθηκε «επείγον», η διαδικασία της κατάχωσης μάλιστα άρχισε προ ημερών, για να διακοπεί λόγω αντιδράσεων πολιτών. Οπως λέει η κ. Μισαηλίδου, «η επίχωση γίνεται και για την προστασία του μνημείου που παραμένει ακάλυπτο τόσα χρόνια, χωρίς συντήρηση. Όλα έχουν γίνει νομότυπα, έχουν περάσει από τη “Διαύγεια” και, αφού προχωρήσει η κατάχωση, θα γίνουν και τα έργα αντιστήριξης των παρακείμενων οικοδομών». Ανάλογη διαδικασία έχει εφαρμοστεί και στην περίπτωση του οικοπέδου της οδού Απελλού, το οποίο έχει απαλλοτριωθεί.

Το ζήτημα του πολύπαθου αρχαίου ναού της Αντιγονιδών —τμήμα του βρέθηκε το ’36, καλύφθηκε από οικοδομή που χτίστηκε πάνω του και αποκαλύφθηκε ξανά, όταν κατεδαφίστηκε το κτίριο, το 2000— έχει ανοίξει μία «πληγή» το τελευταίο διάστημα στην τοπική κοινωνία, φέρνοντας σε αντιπαράθεση ομάδες πολιτών με την Αρχαιολογική Υπηρεσία.

Η κατάχωση του μνημείου, έστω και προσωρινή, μπορεί να οδηγήσει στην εξαφάνισή του, σε περίπτωση που δεν γίνει η απαλλοτρίωση και ανεγερθεί νέα οικοδομή στο χώρο, υποστηρίζουν οι πολίτες. Φορείς όπως ο Σύλλογος Φίλων Πρασίνου και η «Κίνηση για τη διάσωση του ναού της θεάς Αφροδίτης» στο facebook έχουν αναπτύξει έντονη δραστηριότητα εδώ και μήνες, φέρνοντας δυναμικά το θέμα στο προσκήνιο. «Μη θάβετε την Ελλάδα και την ιστορία μας», γράφει πινακίδα που αναρτήθηκε στην περίφραξη του οικοπέδου.

«Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα να γίνουν μέχρι να αναδειχτεί ο ναός. Πρώτα πρέπει να γίνει απαλλοτρίωση, μετά ανασκαφή —ο μισός ναός βρίσκεται κάτω από τη γη— και στη συνέχεια χρειάζεται συνολική μελέτη ανάδειξης», τονίζει η κ. Μισαηλίδου. «Εφόσον δεν έχει τελειώσει η απαλλοτρίωση, δεν μπορούμε να ζητήσουμε χρήματα ούτε να ενταχθούμε σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα».

Διάσταση απόψεων μεταξύ πολιτών και αρχαιολόγων υπάρχει ακόμη και στο θέμα της ταυτοποίησης του ναού. Οι κινήσεις πολιτών που πιέζουν για την ανάδειξη του μνημείου το αποδίδουν στη λατρεία της θεάς Αφροδίτης. Κάτι τέτοιο δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά, παρατηρεί η προϊσταμένη της ΙΣΤ’ ΕΠΚΑ. «Η κρηπίδα του ναού είναι των ρωμαϊκών χρόνων. Παλαιότερα ευρήματα (αγάλματα ανδρικών μορφών) μαρτυρούν κατά πάσα πιθανότητα ότι είναι ναός αυτοκρατορικής λατρείας. Το αρχιτεκτονικό υλικό έχει μεταφερθεί από αλλού, αλλά δεν ξέρουμε από πού ακριβώς. Υπάρχει παλιότερη μελέτη ερευνητή, ο οποίος διατύπωσε την άποψη ότι ίσως να είναι ναός της Αφροδίτης, που μεταφέρθηκε από την αρχαία Αίνεια (σημερινή Μηχανιώνα), η μελέτη αυτή όμως είναι στο επίπεδο επιστημονικής πρότασης».

Η απαλλοτρίωση του οικοπέδου εκκρεμεί, αν και το 2007 το ΚΑΣ γνωμοδότησε υπέρ της, δόθηκε έγκριση από το ΤΑΠΑ και στη συνέχεια η υπόθεση παραπέμφθηκε στο υπουργείο Οικονομικών.