Για πολλούς αιώνες, το Σάβανο του Τορίνο ή Ιερά Σινδόνη, κατά τον θρύλο το σεντόνι που κάλυψε το σώμα του νεκρού Χριστού – και διατήρησε το αποτύπωμά του – θεωρήθηκε αντικείμενο λατρείας αλλά και αμφισβήτησης. Πάπες, άρχοντες και φτωχοί συμμετείχαν στο προσκύνημα της Σινδόνης στο Τορίνο της Ιταλίας για 700 χρόνια, ενώ τους δύο τελευταίους αιώνες δεκάδες επιστήμονες έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο να ξεδιαλύνουν αν το περίφημο σάβανο εκπροσωπεί μια αλήθεια ή μια απάτη. Στις στρατιές των τελευταίων προστέθηκε πρόσφατα και ο Thomas de Wesselow, ένας 40άχρονος ιστορικός τέχνης του Κέμπριτζ.

Αν και καθιερωμένος στον τομέα του ως εκτιμητής προέλευσης αναγεννησιακών αριστουργημάτων, ο de Wesselow αποφάσισε να μην σταθεί εκεί. Πριν από κάποια χρόνια αποφάσισε να αφιερωθεί στη λύση ενός μυστηρίου που τον συνάρπαζε από παιδί: την πιστοποίηση αυθεντικότητας της Ιεράς Σινδόνης. Η έρευνά του τον οδήγησε στο να γράψει το βιβλίο «Το Σημείο» (The Sign) όπου υποστηρίζει ότι η Σινδόνη όχι μόνο είναι αυθεντική αλλά αποτέλεσε και την αφορμή να πιστέψουν οι μαθητές και οι άλλοι ακόλουθοι του Χριστού στην Ανάστασή του.

Ο συλλογισμός ξεκινά με την απόρριψη της γνησιότητας των αποτελεσμάτων των τεστ με ραδιενεργό άνθρακα που είχαν γίνει στη Σινδόνη το 1983. Τότε, ακόμη και το ίδιο το Βατικανό – ιδιοκτήτης του περίφημου λειψάνου – είχε αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι η Σινδόνη αποτελούσε απλά μια απεικόνιση του Χριστού και όχι το πρωταρχικό σάβανο που χρησιμοποιήθηκε στην ταφή του Θεανθρώπου. Ο de Wesselow όμως ισχυρίζεται σήμερα ότι τα τεστ ήταν «μοιραία ελαττωματικά». Ταυτόχρονα φέρνει στην επιφάνεια δύο άλλες μελέτες: η πρώτη του 2005 που βασίστηκε σε ανάλυση ινών από τη Σινδόνη έδειξε ηλικία μεγαλύτερη των 1300 ετών και η δεύτερη βασισμένη σε τεχνική υφασμάτων έδειξε ομοιότητες με εβραϊκά υφάσματα του 1ου αι. μ.Χ.

Ο ερευνητής συνέχισε με μια ιστορική έρευνα που αφορούσε στο ταξίδι της Σινδόνης. Το τυπικό ιστορικό ντοκουμέντο τοποθετεί τη Σινδόνη αρχικά στη Γαλλία του 1350 όπου ένας ιππότης την είχε εκθέσει στην τοπική εκκλησία. Πώς όμως έφτασε μέχρι εκεί; Ο de Wesselow παρατηρεί μια σύνδεση μεταξύ της Γαλλίας και των Σταυροφόρων που κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1204. «Έχουμε μια περιγραφή ενός υφάσματος που ακούγεται πολύ σαν τη Σινδόνη, το οποίο το είχαν δει πριν στην Κωνσταντινούπολη, περιγράφεται ως το σάβανο του Ιησού, μετά χάνεται και κανείς δεν ξανάκουσε γι αυτό από τότε». Υπάρχουν επίσης και αναφορές σε κάποιο λείψανο με την ονομασία «Ιερό Μανδήλιο» που μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 944 και υποτίθεται ότι ήταν το αποτύπωμα του προσώπου του Ιησού. Περιγράφεται στις πηγές ως καμωμένο από αίμα και ότι είχε την όψη γραφήματος παρά πορτρέτου. Μήπως όμως το μανδήλιο ήταν απλά το ανώτερο και άρα ορατό τμήμα του διπλωμένου σαβάνου; Μήπως αυτό ήταν η Σινδόνη; Και μήπως μεταφέρθηκε στη Γαλλία από τους Σταυροφόρους ως λάφυρο; Αυτό υποστηρίζει στο βιβλίο του ο de Wesselow, σε μια ερμηνεία των πηγών.

Αυτό όμως που τραβά πραγματικά την προσοχή όλων είναι η σύνδεση της Σινδόνης με την Ανάσταση. Σύμφωνα με το χριστιανικό δόγμα, η Μαρία Μαγδαληνή, ο Πέτρος, ο Θωμάς και περίπου 500 πιστοί είδαν το Χριστό ως σώμα, μετά το θάνατό του, σε μια αδιάψευστη ένδειξη ότι ήταν Θεός. Ο de Wesselow όμως ισχυρίζεται ότι αυτό ήταν οπτική πλάνη. Αυτό που είχαν δει οι απόστολοι ήταν η εικόνα του Ιησού στο σάβανο, την οποία μπέρδεψαν με την πραγματικό. Κι αν η ιδέα φαίνεται τουλάχιστον ανόητη, ο ερευνητής μας προκαλεί να «δούμε» κι εμείς μέσα από το πεδίο ανθρώπων που έζησαν πριν από 2000 χρόνια. «Εκείνη την εποχή – και αυτό είναι κάτι που οι ιστορικοί τέχνης και οι ανθρωπολόγοι γνωρίζουν – οι άνθρωποι ήταν πολύ λιγότερο συνηθισμένοι να βλέπουν εικόνες. Ήταν σπάνιες και θεωρούνταν πολύ περισσότερο ιδιαίτερες απ’ ότι είναι τώρα». Ταυτόχρονα παραπέμπει επίσης στους ανιμιστές, οι οποίοι βλέπουν σε σκιές και αντικατοπτρισμούς την ίδια τη ζωή. Έτσι κι εδώ, η εικόνα του Χριστού μπορούσε να ερμηνευτεί ως το ζωντανό διπλό του. Άλλωστε «η πρωιμότερη αναφορά που έχουμε στο Χριστό είναι ο Απόστολος Παύλος και υπάρχει η Ά προς Κορινθίους, 15-50. λέει ξεκάθαρα ότι η Ανάσταση δεν σχετίζεται με σάρκα και αίμα».

Όμως, όπως παρατηρεί ο αρθρογράφος της εφημερίδας «The Telegraph» Peter Stanford – που μίλησε με τον de Wesselow για να γράψει το εκτενές άρθρο, απόδοση του οποίου παραθέτουμε με το κείμενο αυτό – τα επιχειρήματα του εκκεντρικού ερευνητή, κυρίως για το θέμα της Ανάστασης, προκύπτουν περισσότερο από προσαρμογή των κατάλληλων ευαγγελικών και αποστολικών χωρίων στην άποψή του, παρά το αντίθετο. Η συλλογιστική του λοιπόν δεν είναι ακριβώς αυτό που θα χρειαζόταν για να…τρίξει τα θεμέλια μιας πίστης 2012 ετών. Είναι όμως μάλλονένα ευχάριστο ανάγνωσμα για λάτρεις αέναων «μυστηρίων» της αρχαιολογίας. Γιατί ακόμη και αν για κάθε ερώτημα να προκύπτει μια απάντηση, αυτή δημιουργεί ακόμη μια ερώτηση. Και το γαϊτανάκι που πλέκει το μυστήριο της Σινδόνης συνεχίζεται στους αιώνες!