Η Συλλογή έργων από τα Ημερολόγια της ΑΓΕΤ Ηρακλής είναι μία από τις μεγαλύτερες και τις σημαντικότερες συλλογές της ελληνικής τέχνης, κυρίως του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Αποτελούμενη από 1.475 έργα, με την υπογραφή εξήντα καλλιτεχνών, από τον Δημήτρη Γαλάνη, τον Τάσσο, τον Νίκο Χαζηκυριάκο-Γκίκα, τον Σπύρο Βασιλείου, τον Γιάννη Μόραλη, τον Γιάννη Τσαρούχη, μέχρι τον Παναγιώτη Τέτση, τον Αλέκο Φασιανό, τον Παύλο Σάμιο και τη Μαρία Φιλοπούλου, είναι μια συλλογή πολυσυλλεκτική και αντιπροσωπευτική πολλών τάσεων και κινημάτων που εμφανίστηκαν στην καλλιτεχνική ζωή του τόπου κατά τον 20ό αιώνα.

Μια εικόνα των παραπάνω χαρακτηριστικών της Συλλογής θα πάρει για πρώτη φορά το φιλότεχνο κοινό χάρη στην έκθεση που διοργανώνεται, από αύριο έως τις 4 Δεκεμβρίου (επίσημα εγκαίνια την 1η Νοεμβρίου), στο κεντρικό κτίριο του Μουσείου Μπενάκη (Κουμπάρη 1).

Από τα εκατοντάδες έργα έχουν επιλεγεί περίπου 85, και των 60 καλλιτεχνών που έχουν συνεργαστεί με την ΑΓΕΤ, τα οποία θα παρουσιαστούν σύμφωνα με τη χρονολογική εξέλιξη των Ημερολογίων, από το πρώτο του 1956, φιλοτεχνημένο από τον Αγήνορα Αστεριάδη, έως το τελευταίο του 2009, με προσχέδια από την εντυπωσιακή «Λαϊκή αγορά» του Παναγιώτη Τέτση.

Η έκθεση, σύμφωνα με τον επιμελητή της Χρήστο Παπαχρήστου, είναι αντιπροσωπευτική της Συλλογής και των καλλιτεχνών, με τα καλύτερά τους έργα, σε κάποιες περιπτώσεις περισσότερα του ενός για κάποιους δημιουργούς.

Η Συλλογή της ΑΓΕΤ δημιουργήθηκε κάτω από μια ιδιόμορφη «λογική», καθώς ο σκοπός της δεν ήταν η οργάνωση, η συμπλήρωση και η συνοχή της.

Η σύστασή της είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας μισού και πλέον αιώνα. Τα Ημερολόγια της εταιρείας αποτέλεσαν τη γενεσιουργό αιτία για τη σύσταση της Συλλογής, η οποία παρουσιάζει ελλείψεις, κενά και λιγότερα καλά έργα. Ωστόσο, «η αναγκαστική ετερογένειά της ισοσκελίζεται από την επάρκεια των έργων και από την, σε πολλές περιπτώσεις, μεγάλη καλλιτεχνική αξία τους», σύμφωνα με τον Χρήστο Παπαχρήστου.

Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη μετά τη συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη με την ΑΓΕΤ και στοχεύει στην ανάδειξη του πλούτου και της ευρύτητας της Συλλογής, αλλά και του ρόλου που διαδραμάτισαν τα Ημερολόγια στη γνωριμία του κοινού με τη νεοελληνική τέχνη. Με την ευκαιρία της έκθεσης, θα εκδοθεί κατάλογος με όλα τα έργα της Συλλογής.

Ζωδιακός κύκλος και τοπία

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ημερολογίων ήταν μονογραφικά. Στις τέσσερις εξαιρέσεις περιλαμβάνεται εκείνο του 1957, αφιερωμένο στους άθλους του Ηρακλή, με έργα πολλών ζωγράφων. Ο παλαιότερος από τους 60 καλλιτέχνες των Ημερολογίων είναι ο Δημήτρης Γαλάνης, υδατογραφίες του οποίου, με θέματα από τον ζωδιακό κύκλο, περιέχονται στο Ημερολόγιο του 1981. Νεότερη όλων είναι η Μαρία Φιλοπούλου.

Στα διαμάντια της Συλλογής ανήκουν τα χαρακτικά για το Ημερολόγιο του 1958. Αξίζουν αναφοράς το Ημερολόγιο του 1962 με τέμπερες του Γ. Σικελιώτη, που απεικονίζουν επαγγέλματα, και εκείνο του 1963, οπότε εμφανίζεται για πρώτη φορά στη σειρά Ημερολογίων ο Παναγιώτης Τέτσης, με μερικά από τα πρώτα τοπία του.

Αφαίρεση

Από τα σημαντικότερα Ημερολόγια της ΑΓΕΤ ήταν το 1968, με μια αναδρομή στη δουλειά του Γιάννη Σπυρόπουλου. Έργα του σηματοδοτούσαν τη στροφή του στην τοπιογραφία και το πέρασμά του στην αφαίρεση.