Στην αμερικανική εφημερίδα «USA Today», διαβάζουμε ότι το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου δεν ήταν η πρώτη αιφνιδιαστική επίθεση που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας – ή τουλάχιστον είχε σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχολογία ενός ολόκληρου έθνους.
Στο πέρασμα των αιώνων υπήρξαν απρόσμενα χτυπήματα που σημειώθηκαν είτε μέσα σε πολέμους είτε σε καιρό ειρήνης. Το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου εμπίπτει στη δεύτερη κατηγορία.
Ως πρώτη αιφνιδιαστική επίθεση στην Ιστορία αναφέρεται ο Δούρειος Ίππος, κι ας ανήκει στην ελληνική μυθολογία: Πατέρας της ιδέας είναι ο πολυμήχανος Οδυσσέας, ο οποίος σκαρφίζεται την κατασκευή ενός ξύλινου αλόγου, ώστε να παραπλανήσει τους Τρώες, που πιστεύουν πως πρόκειται για δώρο. Στην πραγματικότητα, το άλογο είναι κούφιο στο εσωτερικό του και κρύβει τους πιο σημαντικούς Έλληνες ήρωες-πολεμιστές, οι οποίοι μόλις ο Δούρειος Ίππος βρεθεί μέσα στην Τροία βγαίνουν και ανοίγουν τις πύλες για να εισέλθουν στην πόλη οι υπόλοιποι Έλληνες. Οι Τρώες αιφνιδιάζονται και ηττώνται.
Οι πέντε αιφνιδιαστικές επιθέσεις που έχουν σφραγίσει την Ιστορία είναι, κατά τον ιστορικό George Dameron του Saint Michael’s College στο Colchester, οι εξής:
1) Η λεηλασία της Ρώμης το 410 μ.Χ. από τους Βησιγότθους. Με τη βοήθεια των εξεγερμένων σκλάβων, ο Αλάριχος Α΄ και οι Βησιγότθοι έκαναν αιφνιδιαστική έφοδο στην πόλη μέσα από μία πύλη της. Η τριήμερη λεηλασία ήταν η πρώτη που γνώρισε η Ρώμη, με μεγάλο πολιτικό και ψυχολογικό κόστος. Οι μη χριστιανοί Ρωμαίοι απέδωσαν τη λεηλασία στην εγκατάλειψη της πίστης στους παραδοσιακούς ρωμαϊκούς θεούς. Το πλέον απρόσμενο στοιχείο όμως δεν ήταν η λεηλασία αυτή καθεαυτή, αλλά το γεγονός ότι η Ρώμη «έπεσε».
2) Η Μάχη του Τρέντον το 1776. Τη βραδιά των Χριστουγέννων ο στρατηγός Τζωρτζ Ουάσινγκτον διέσχισε τον παγωμένο ποταμό Ντελαγουέρ, οδηγώντας 2.400 στρατιώτες του Ηπειρωτικού Στρατού σε μια αιφνιδιαστική επιδρομή εναντίον των Γερμανών μισθοφόρων που είχαν εγκαταστήσει φρουρά στο Τρέντον. Οι αμερικανικές πατριωτικές δυνάμεις κατέλαβαν εξ απήνης τις εχθρικές δυνάμεις τις φίλα προσκείμενες προς τους Βρετανούς. Η επιτυχία αναπτέρωσε το ηθικό των στρατιωτών, αποδεικνύοντας ότι ακόμη και ο πιο δυνατός επαγγελματικός στρατός της Δύσης δεν ήταν αήττητος.
3) Η Μάχη της Γαλλίας, του 1940. Ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Ernest R. May, είπε το 2007 στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων ότι η κατάκτηση της Γαλλίας από τον Χίτλερ, με την επιτυχή γερμανική αιφνιδιαστική επίθεση, άλλαξε όχι μόνο τον τρόπο που ο κόσμος έβλεπε τη Γαλλία, αλλά και τον τρόπο που η ίδια η Γαλλία έβλεπε τον εαυτό της. Σύμφωνα με τον καθηγητή, πριν από τη Μάχη της Γαλλίας, όλοι έλεγαν πως οι Γάλλοι είχαν τον ισχυρότερο στρατό στον κόσμο. Όταν όμως η Γερμανία νίκησε, όλοι πίστεψαν ότι επρόκειτο για μια ψευδαίσθηση. Τα γαλλικά στρατεύματα κατηγορήθηκαν για νοοτροπία της «Γραμμής Μαζινό», για ηττοπάθεια και δειλία. Οι Γερμανοί θεωρήθηκε πως υπερτερούσαν σε στρατιωτική δύναμη και πως είχαν τη βούληση να νικήσουν, την οποία οι Γάλλοι δεν είχαν. Συγκρίνοντας τη Μάχη της Γαλλίας και την 11η Σεπτεμβρίου, ο καθηγητής λέει πως στην πραγματικότητα όντως οι Γάλλοι ήταν ισχυρότεροι από τους Γερμανούς, και ότι η νίκη των τελευταίων θα πρέπει να αποδοθεί στη χρήση δόλου και στην τύχη. Η 11η Σεπτεμβρίου, προσθέτει, είναι ένα ακόμη, πολύ πιο ακραίο, παράδειγμα επίθεσης από έναν ασθενέστερο εχθρό.
4) Το Περλ Χάρμπορ, το 1941. Η ιαπωνική επίθεση στην αμερικανική ναυτική βάση στη Χαβάη άλλαξε τις ισορροπίες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφού η Αμερική μπήκε δυναμικά στον πόλεμο. Η επίθεση αυτή άλλαξε επίσης την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Χαρακτηριστικό για τη βαθιά επίδραση που είχε το Περλ Χάρμπορ στην αμερικανική νοοτροπία είναι ότι 67 χρόνια αργότερα, το 2008, στην επέτειο της επίθεσης, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους είπε: «Στις 7 Δεκεμβρίου του 1941, ο εχθρός κατέστρεψε σχεδόν το στόλο μας στον Ειρηνικό, και οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να μπουν σε έναν μακροχρόνιο και φοβερό πόλεμο. Μια ολόκληρη γενιά Αμερικανών προέταξαν τα στήθη τους για την υπεράσπιση της πατρίδας μας. Το μήνυμα που έστειλαν στους εχθρούς της Αμερικής ήταν ξεκάθαρο: Όποιος επιτεθεί στη χώρα αυτή και βλάψει το λαό της, όπου κι αν βρίσκεται στον κόσμο, όσο μακριά κι αν είναι, δεν θα μπορέσει να προφυλαχθεί από τις οπλισμένες δυνάμεις του έθνους μας».
5) Ο Πόλεμος των Έξι Ημερών, το 1967. Το πρωί της 5ης Ιουνίου 1967, όλα τα διαθέσιμα αεροσκάφη του Ισραήλ (197 τον αριθμό) επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά σε 19 αιγυπτιακά αεροδρόμια, καταστρέφοντας μέσα σε τρεις ώρες σχεδόν όλη την αεροπορία της Αιγύπτου, που αριθμούσε 400 αεροπλάνα. Παράλληλα, με συνεχείς αεροπορικές επιδρομές την ίδια μέρα προκάλεσαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στις αεροπορίες των λοιπών συμμάχων των Αιγυπτίων. Ταυτόχρονα, ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις εξαπέλυαν επίθεση εναντίον των αιγυπτιακών στη Χερσόνησο του Σινά και τη Λωρίδα της Γάζας. Στις 7 Ιουνίου, οι Ισραηλινοί είχαν υπό την κατοχή τους τη Δυτική Όχθη, κατέκτησαν τα Υψίπεδα του Γκολάν στη Συρία και συνέχισαν προς τη Διώρυγα του Σουέζ. Η ραγδαία διαδοχή των γεγονότων άλλαξε το τοπίο και το μέλλον της Μέσης Ανατολής και –ορισμένοι λένε– την εξωτερική πολιτική των υπουργείων Εξωτερικών ανά τον κόσμο.
