«Ο χώρος ευρέσεως του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου». Η πινακίδα προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα. Αν δεν έχεις δει πού βρέθηκε αυτό το πανέμορφο, από παριανό μάρμαρο άγαλμα της Ελληνιστικής εποχής, εντυπωσιάζεσαι από τον κακοτράχαλο κατήφορο. Όμως η πίκρα στη φωνή του Μανούσου που μας πήγε ως εκεί δεν κρύβεται: «Να τι μπορεί να κάνει αλλά δεν κάνει η πολιτεία».

Όσο και αν θες να ξανακούσεις για εκείνον τον αγρότη που ανακάλυψε το 1820 το πανέμορφο άγαλμα, το οποίο σήμερα εκατομμύρια επισκέπτες θαυμάζουν στο Λούβρο, νιώθεις άβολα για το ελληνικό Δημόσιο που συχνά δεν ξέρει πώς να εκμεταλλευτεί τουριστικά τέτοιες ιστορίες.

Αρχαίο θέατρο

Aλλά οι εντυπώσεις παραμένουν άνισες. Το πρωτότυπο άγαλμα είναι γαλλικής ιδιοκτησίας πια, στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού βλέπουμε μόνο το πιστό αντίγραφό τoυ, αλλά και ποιος δεν θα ήθελε να μάθει περισσότερα έστω και σε μια καλοφροντισμένη πινακίδα για τις περιπέτειες της διάσημης Αφροδίτης.

Ευτυχώς, η στάση στο αρχαίο θέατρο της Μήλου δημιουργεί μεγαλύτερη αισιοδοξία. Το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και η ΚΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κινητοποιήθηκαν για την αναστήλωση και συντήρηση του μνημείου που υπολογίζεται να είναι έτοιμο σε τρία χρόνια με προϋπολογισμό (ενταγμένο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κρήτης και Νήσων Αιγαίου) 1,5 εκατ. ευρώ. Με θεμέλια μάλλον από την Ελληνιστική εποχή και ορατή στον επισκέπτη τη ρωμαϊκή φάση, σώζει το κοίλο με επτά μαρμάρινες κερκίδες, ορχήστρα, το δάπεδο της σκηνής και πολλά αρχιτεκτονικά περίτεχνα μέλη. Κι όλα αυτά με την πιο απίστευτη θέα μεταξύ των σύγχρονων οικισμών Τρυπητή και Κλήμα. Φεύγοντας θυμάμαι παλαιότερη παρατήρηση της Λίνας Μενδώνη, γ.γ. του ΥΠΠΟΤ ότι: «Τα αρχαία μνημεία προστατεύονται καλύτερα όταν αποδίδονται στην κοινωνία». Και είναι φανερό ότι η κοινωνία της Μήλου το περιμένει.

Όπως περίμενε τόσα χρόνια να ξανανοίξουν οι Κατακόμβες της. Η καλοστρωμένη διαδρομή για τους επισκέπτες του υπόγειου κοιμητηρίου των πρώτων χριστιανικών αιώνων έχει σταθερό κοινό από το 2009 και πάλι. Μέχρι να φτάσουμε στο κέντρο, στο Μεταλλευτικό Μουσείο και την καινούργια μόνιμη συλλογή που ήταν και ο σκοπός του ταξιδιού μας, ο δασολόγος Γ. Πετράκης μιλάει για τα 600 είδη χλωρίδας της Μήλου και όσα «κοιμούνται», παρότι εμείς θεωρούμε κατάξερα. Ένα τέτοιο ταξίδι δεν μπορεί να αποκλείσει τους σταθμούς στις τοποθεσίες γεωλογικού και μεταλλευτικού ενδιαφέροντος όπως στο ορυχείο Αγγεριάς με τα εντυπωσιακά χρώματα που δημιουργούνται από οξείδια του σιδήρου.

Ακόμη και η υδροθερμική εξαλλοίωση στη Μήλο είναι εντυπωσιακή, είχε επισημάνει ο καθηγητής Γεωθερμίας Μ. Φυτίκας στην ημερίδα που διοργανώθηκε στο Συνεδριακό Κέντρο, παρακινώντας μας να δούμε τις πυροκλαστικές αποθέσεις στο Κλέφτικο, το υπέροχο λευκό από στρώματα ρηχής θάλασσας στο Σαρακήνικο, τα βουνά από τη ροή της ελαφρόπετρας στον Παπάφραγκα, σαν τοπία διάσημου ζωγράφου.

Στο Μεταλλευτικό Μουσείο στον Αδάμαντα λύνεται κάθε μυστήριο της Φύσης. Η συλλογή του Ζαφείρη Βάου μάς αποκαλύπτει τα μυστικά του οψιδιανού κι ας μην χρησιμοποιεί κανείς εδώ και 3.000 χρόνια αυτό το πέτρωμα, προκειμένου να φτιάξει κοφτερά μαχαίρια. Αλλά ας αφήσουμε ελεύθερη τη φαντασία. Η αρχαιολόγος Αντίκλεια Μουνδρέα-Αγραφιώτη φρόντισε να εξηγήσει με τα ίδια τα εκθέματα, γιατί οι προϊστορικοί θαλασσοπόροι του Αιγαίου ταξίδευαν στη Μήλο για να το αποκτήσουν.

Στην έκθεση, παιδιά και μεγάλοι, κατανοούν τις τεχνικές λάξευσής του, ενώ στους χώρους του μουσείου (δημιουργήθηκε από τη S&B και λειτουργεί ως Αστική με Κερδοσκοπική Εταιρεία), μαθαίνεις για τις χρήσεις των ορυκτών στην καθημερινότητά μας. Ακόμη και στα καλλυντικά.

Γεωθερμικά πεδία

Θα μπορούσε κι άλλα να εκμεταλλευτεί η πλούσια γη της Μήλου. Ο Χρ. Ντούμας μάς έλεγε πόσο πρωτοπόρος ήταν ο καθηγητής Μ. Φυτίκας όταν από το 1975 προσπαθούσε να πείσει τους ιθύνοντες της ΔΕΗ τότε, ότι το νησί έχει από τα καλύτερα γεωθερμικά πεδία του κόσμου και μάλιστα σε μικρό βάθος. Οι Γερμανοί εκμεταλλεύονται τη γεωθερμία τους, κάνοντας γεωτρήσεις στα 3.000 μ. πετυχαίνοντας 130°C θερμαίνοντας ολόκληρους οικισμούς, μας εξηγεί με τη σειρά του. «Στη Μήλο υπάρχουν πολλά σημεία 320°C σε βάθος 800-1.000μ. Ένας πλούτος μοναδικός!».