Δημόσιοι γιατροί και δημόσια φαρμακεία, αρχίατροι, προσωπικοί γιατροί και υψηλές αμοιβές. Και από την άλλη, δημόσια αξιώματα, τιμητικά προνόμια και οικονομικές διευκολύνσεις για τους γιατρούς που διακρίνονταν για τις ικανότητες και την προσφορά τους. Όλα αυτά στο μακρινό παρελθόν.
Η απόδειξη βρίσκεται σε ένα σύνολο επιγραφών από το ονομαστό Ασκληπιείο της αρχαιότητας στην Κω. Στην ανάδειξη των επιγραφών αυτών στοχεύει η οργάνωση επιγραφικού μουσείου στον αρχαιολογικό χώρο όπου θα εκτεθούν, με σύγχρονο και εύληπτο τρόπο και με τη χρήση νέων τεχνολογιών, αυτά τα λίθινα τεκμήρια της αρχαίας ιατρικής. Τεκμήρια που παραμένουν αποθηκευμένα από τη δεκαετία του ΄30, όταν σχεδιάστηκε για πρώτη φορά η έκθεση από τους Ιταλούς που κατείχαν το νησί. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια ώσπου το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Αιγαιακών Σπουδών, υπό τη διεύθυνση της αρχαιολόγου κυρίας Αγγελικής Γιαννικουρή, να αναλάβει την ολοκλήρωση του μουσείου.
Για την έκθεση, έργο του αρχιτέκτονα κ. Δημήτρη Κουτσογιάννη, χρησιμοποιήθηκαν σύγχρονα υλικά όπως πλέξιγκλας και μέταλλο. Στόχος είναι η απλότητα της προσέγγισης ώστε, όπως λέει ο ίδιος ο κ. Κουτσογιάννης,«να δημιουργηθεί μια ελκυστική εικόνα των χώρων και των εκθεμάτων προκειμένου να αναδειχθούν αυτά τα ιδιαίτερα αρχαιολογικά ευρήματα που δεν προσφέρουν μεγάλη εικονική και καλλιτεχνική αξία, ενώ από την άλλη προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες».
Για τον σκοπό αυτόν ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός επιστράτευσε όλες τις δυνατότητες που παρέχονται σήμερα. Οι επιγραφές μοιάζει να αιωρούνται στον χώρο χάρη σε «κρυφά» στηρίγματα. Δίπλα τους οθόνες αφής επιτρέπουν στους επισκέπτες την επιπλέον ενημέρωση, ενώ, όπως λέει η κ. Γιαννικουρή, θα υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τυφλούς.
«Ο επισκέπτης πρέπει να μπορεί να περιηγηθεί εύκολα στην Ιστορία και στις θεματικές ενότητες, καθώς και στην πλοκή των γεγονότων που αφηγούνται οι επιγραφές σε όλη την ιστορική διάρκεια της λειτουργίας του Ασκληπιείου της Κω»λέει ο κ. Κουτσογιάννης. Η μελέτη εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Μουσείων και οδεύει πλέον προς υλοποίηση.
Τι ξέρουμε λοιπόν γενικά για τους γιατρούς, ειδικά της Κω ; «Οι πληροφορίες για τη δράση των Κώων γιατρών προέρχονται από τα τιμητικά ψηφίσματα των ξένων πόλεων ή και των δήμων της Κω, όπου αναφέρονται οι πολύτιμες υπηρεσίες τους» λέει ο αρχαιολόγος κ. Δημήτρης Μποσνάκης, επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης και συγγραφέας του βιβλίου «Το Ασκληπιείο της Κω». «Πρόκειται για δημόσιους γιατρούς που προσλαμβάνονταν από την πόλη για την παροχή ιατρικής βοήθειας, καθώς και σε ξένες πόλεις αν υπήρχε ανάγκη. Τον κατάλληλο γιατρό μάλιστα γι΄ αυτόν τον σκοπό επέλεγε ειδική επιτροπή που οριζόταν από την Εκκλησία του Δήμου και τη Βουλή της Κω!» προσθέτει.
Θα μπορούσε να μιλήσει λοιπόν κανείς για το… ΕΣΥ της αρχαιότητας; Οι πηγές εδώ είναι ασαφείς, αφού ούτε η δωρεάν δημόσια περίθαλψη τεκμηριώνεται εύκολα ούτε η αφιλοκερδής παροχή ιατρικών υπηρεσιών. Όπως λέει μάλιστα ο κ. Μποσνάκης, αντιθέτως, δεν είναι λίγες οι φορές που γίνεται λόγος για γιατρούς, ήδη από την εποχή του Ιπποκράτη, οι οποίοι απαιτούσαν ως αμοιβή υπέρογκα ποσά. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που οι πόλεις επέβαλλαν ένα είδος «μνημονίου», όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, όσον αφορά τον αριθμό των διορισμένων «δημοσίων υπαλλήλων»-γιατρών (αλλά και των γραμματοδιδασκάλων και ρητοροδιδασκάλων που είχαν μεγάλα προνόμια). Ένας από αυτούς ήταν διάσημος: ο Γάιος Στερτίνιος Ξενοφώντας, ο πρώτος Κώος που υπήρξε ταυτόχρονα ιερέας του Ασκληπιού, ευεργέτης του ιερού και γιατρός- αν και με σκοτεινό παρελθόν, αφού ως προσωπικός γιατρός του ρωμαίου αυτοκράτορα Κλαύδιου βοήθησε την Αγριππίνα στη δηλητηρίασή του. Και βέβαια όχι κατά λάθος…
Όσον αφορά τα προνόμια, ένα από τα σπουδαιότερα ήταν το σπάνιο δικαίωμα της εγκτήσεως γης ή της κατοχής οικίας. Επίσης οι ατέλειες, οι πρωτοκαθεδρίες σε δημόσια γεγονότα, η απαλλαγή της υποχρέωσης λειτουργιών… Όλα αυτά περνούσαν και στους απογόνους τους. Διακρίσεις όμως δεν γίνονταν στη θεραπεία των ασθενών, είτε επρόκειτο για σκλάβους είτε για πτωχούς, είτε για γυναίκες είτε για ξένους. Όλοι είχαν δικαίωμα στη θεραπεία, αρκεί να μπορούσαν να πληρώσουν.
Για ιατρικά λάθη όμως είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς. Η θεραπεία ερχόταν από τον Θεό. Ο γιατρός ήταν απλώς ενδιάμεσος…
Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα, 30/04/11
Ζ.Ξ.
