Πρώτα ήρθαν οι Έλληνες. Ταξίδεψαν με τα πλοία τους προς τη Δύση και εκεί όπου εντόπισαν θέση στρατηγική και γη πρόσφορη εγκαταστάθηκαν. Ήταν φωκαείς ναυτικοί του 6ου αι. π.Χ. που ίδρυσαν ένα σημαντικό εμπορικό λιμάνι στις ακτές της Ιβηρικής χερσονήσου γράφοντας Ιστορία. Το αρχαίο Εμπόριον, που δέχθηκε ύστερα από αιώνες τους Ρωμαίους χωρίς να χάσει το όνομά του, το οποίο διατηρεί ακόμη και σήμερα- Αμπούριας για τους Ισπανούς – άρχισε να έρχεται στο φως πριν από έναν αιώνα. Και εφέτος που γιορτάζονται τα 100 χρόνια από την έναρξη των ανασκαφών, οι οποίες αποκάλυψαν- και συνεχίζουν να αποκαλύπτουν- την αρχαία πόλη, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καταλωνίας Εμπόριον και το Ινστιτούτο Θερβάντες διοργανώνουν εκδηλώσεις στην Αθήνα από τις 25 ως τις 28 Νοεμβρίου. Αλλά και στην Ισπανία οι εκδηλώσεις βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ η κορυφαία εξ αυτών υπήρξε η «επιστροφή» στην πόλη ενός μεγάλου μαρμάρινου αγάλματος του Ασκληπιού, ύψους 2,20 μέτρων, από τη Βαρκελώνη όπου φυλασσόταν ως σήμερα, από το 1908, όταν βρέθηκε.
Τη μοναδική πηγή πληροφοριών για την αρχαία ελληνική παρουσία στην Ισπανία αποτελεί ακόμη και σήμερα η πόλη, η οποία υπήρξε κινητήριος και προωθητική δύναμη του εμπορίου στη Δυτική Μεσόγειο επί αιώνες. Ήταν η πρώτη εμπορική αποικία εξάλλου στην Ιβηρία που έκοψε δικά της νομίσματα με τη νύμφη Ερέθουσα στη μία όψη και τον φτερωτό Πήγασο στην άλλη. Με μόνιμους θεσμούς και αναπτυγμένη πολεοδομία επεκτάθηκε τον 4ο αι. π.Χ. προς Νότον και εκεί δημιουργήθηκε μια μεγάλη λατρευτική περιοχή με τείχος και προμαχώνες που την προστάτευαν. Το λιμάνι του Εμπορίου εξάλλου ήταν η θέση από την οποία άρχισε ο εκρωμαϊσμός της Ιβηρικής χερσονήσου. Η αρχαία πόλη ανακαινίστηκε και προσαρμόστηκε στα ελληνιστικά πρότυπα με μια μεγάλη δημόσια πλατεία με επιβλητική στεγασμένη στοά στα βόρεια, ενώ μεγάλες βελτιώσεις υπήρξαν και στο λιμάνι. Η σταδιακή εγκατάλειψή της άρχισε από τα τέλη του 3ου αι. π.Χ.
Στα νεότερα χρόνια η λεηλασία της αρχαίας πόλης υπήρξε συστηματική, με τους αρχαιοκάπηλους να βρίσκουν αρχαία απλώς σκαλίζοντας την άμμο στην οποία ήταν θαμμένο μεγάλο μέρος της. Άλλωστε το Εμπόριον δεν γλίτωσε ούτε από το καθεστώς του Φράνκο που θέλησε να εκμεταλλευθεί το ρωμαϊκό παρελθόν της πόλης για ιδεολογικούς σκοπούς. Σήμερα, παρ΄ ότι μόνο το 20% της αρχαίας πόλης έχει ανασκαφεί, οι Ισπανοί έχουν αναδείξει εξαιρετικά τα ευρήματα και τα έχουν προβάλει ανάλογα.
Οι αθηναϊκές εκδηλώσεις, οι οποίες θα γίνουν στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, που επίσης συνεργάζεται, όπως και το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, περιλαμβάνουν ομιλίες, συζητήσεις και συναυλία.
Πηγή: Το Βήμα (21/11/08)
