Στο Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκονται πλέον τα δύο αρχαία έργα που επεστράφησαν στην Ελλάδα από τη συλλογή της αμερικανίδας συλλέκτριας αρχαιοτήτων κυρίας Σέλμπι Γουάιτ: ο χάλκινος καλυκωτός κρατήρας από την Πιερία και το άνω τμήμα της μαρμάρινης επιτύμβιας στήλης της Βραυρώνας, το κάτω μέρος της οποίας φυλάσσεται στο μουσείο. Και τα δύο έργα ήταν προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, παράνομης εξαγωγής τους από τη χώρα και, όπως είναι φανερό, είχαν αποκτηθεί από τους αμερικανούς συλλέκτες Λεβί (έχει αποβιώσει) και Γουάιτ χωρίς να έχει ελεγχθεί η νομιμότητα της προέλευσής τους. Τη συμφωνία για την επιστροφή τους επέτυχε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού στις 10 Ιουλίου και τα δύο αρχαία αντικείμενα πρόκειται να παρουσιασθούν επισήμως την ερχόμενη Δευτέρα στο ΕΑΜ, ενώ εν συνεχεία και από τις 23 Σεπτεμβρίου θα εκτεθούν στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως στο πλαίσιο της έκθεσης «Νόστοι- Επανακτηθείσες αρχαιότητες». Τη φροντίδα των συντηρητών δέχεται αυτή τη στιγμή στο Εθνικό Αρχαιολογικό το τμήμα της επιτύμβιας στήλης, ενώ παραλλήλως κατασκευάζονται η βάση επί της οποίας θα τοποθετηθεί, καθώς και η βιτρίνα για τον κρατήρα. Παρά το αναμενόμενο, όμως, η επιτύμβια στήλη δεν θα παρουσιασθεί επανενωμένη. Οι πληροφορίες θέλουν το γεγονός να συμβαίνει στα τέλη του χρόνου με την ολοκλήρωση των εργασιών ανακαίνισης του Αρχαιολογικού Μουσείου της Βραυρώνας. Επί του παρόντος οι επισκέπτες της έκθεσης στο Νέο Μουσείο Ακροπόλεως θα περιορισθούν στη φωτογραφική μόνο επανένωσή της.

Από το 340 π.Χ. χρονολογείται ο κρατήρας, ο οποίος προέρχεται από την Πιερία και θεωρείται ότι κατά πάσα πιθανότητα βρέθηκε κατά τη διάρκεια παράνομης ανασκαφής σε βασιλικό τάφο της περιοχής. Με ύψος περί τα 70 εκατοστά, αυτός ο χάλκινος κρατήρας για κρασί έχει μακρύ πόδι με διακόσμηση, ενώ και στο χείλος του υπάρχει διακόσμηση με ιωνικό κυμάτιο. Το μέσον του «σώματός» του διατρέχει κλαδί αμπέλου, τα φύλλα του οποίου είναι ασημένια και ένθετα. Κάτω από τις δύο λαβές του εξάλλου υπάρχουν παραστάσεις γυναικείων κεφαλών, που πιθανόν να ήταν Μαινάδες, με ευθεία αναφορά δηλαδή στον Διόνυσο, θεό του κρασιού.

Οσο για το τμήμα της ετιτύμβιας στήλης από τη Βραυρώνα, πολύς λόγος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια μετά την ταύτιση την οποία είχε κάνει ο αρχαιολόγος κ. Γιώργος Δεσπίνης με το εναπομείναν στην Ελλάδα κάτω μέρος της. Η στήλη, που χρονολογείται από τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., έχει τη μορφή ναΐσκου και απεικονίζει έναν πολεμιστή και έναν νέο άνδρα. Διασώζει τα ονόματα του Κλεόβουλου και του πατέρα του Μένωνα από τον Δήμο Μυρρινούντος. Το κάτω μέρος της βρέθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κατά τη διάρκεια επίσημης ανασκαφής σε ιδιοκτησία ιδιώτη στο Πόρτο Ράφτη. Προφανώς το άνω μέρος της είχε πέσει θύμα λαθρανασκαφής. Η επανένωση των δύο τμημάτων ήταν επομένως πέραν των άλλων ζήτημα ηθικής.

Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση «Νόστοι», η οποία οργανώνεται με την ευκαιρία της επίσημης επίσκεψης του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα, περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο τις κλεμμένες από την Ιταλία αρχαιότητες, οι οποίες επέστρεψαν στη χώρα τους χάρη στις δύσκολες διαπραγματεύσεις που διεξήχθησαν με τα ιδρύματα στα οποία είχαν καταλήξει (Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης, Σέλμπι Γουάιτ, Μουσείο Γκετί). Συνολικά θα εκτεθούν 68 έργα από την Ιταλία καθώς και επτά ελληνικά που επίσης έχουν επιστραφεί στη χώρα: η αρχαϊκή Κόρη, το χρυσό μακεδονικό στεφάνι και η βοιωτική στήλη (από το Μουσείο Γκετί), ένα θραύσμα του Παρθενώνα (από τη Χαϊδελβέργη), ένα του Ερεχθείου (από τη Σουηδία) και τα δύο από τη συλλογή της Σέλμπι Γουάιτ.

Πηγή: Το Βήμα, 26/8/08, Μαρία Θερμού